ارزیابی خصوصیات اقتصادی و بوم شناختی نظام تولید گندم در منطقه سیستان با استفاده از تکنیک روش امرژی

گندم، مهم ترین محصول زراعی سیستان است که بسته به وجود آب، معیشت جمعیت زیادی از کشاورزان منطقه را تامین می کند؛ بنابراین تداوم تولید این محصول هم به لحاظ تامین بخشی از نیاز غذایی خانواده ها و هم درآمدی که بابت فروش آن عاید تولیدکنندگان می شود از اهمیت بالایی برخوردار است. از این رو تصمیم گرفته شد تا پایداری تولید گندم در منطقه با استفاده از تکنیک تحلیل امرژی و شاخص های وابسته به این روش مورد ارزیابی قرار گیرد. اطلاعات مورد نیاز برای رسیدن به این هدف در سال زراعی ۱۴۰۰-۱۳۹۹ از سطح ۲۸۵ مزرعه گندم منطقه جمع آوری شد. این تعدا از طریق فرمول کوکران مشخص و کشاورزان از طریق روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. اطلاعات جمع آوری شده به دو گروه محیطی و اقتصادی تقسیم شدند که از مجموع این ورودی ها (۱۰۱۶×۵/۳۵ ام ژول خورشیدی در سال) سهم نهاده های محیطی قابل توجه بود و نهاده های اقتصادی تنها حدود ۱۵ درصد از منابع را به خود اختصاص دادند. تاثیر زیاد نهاده های محیطی در روند تولید موجب شد تا مقدار شاخص های EYR و EIR در وضعیت مطلوبی قرار گیرد. این سامانه تحت حمایت ۳۴ درصدی منابع تجدیدپذیر قرار داشت. این موضوع موجب شد تا نظام تولیدی با توجه به شاخص نسبت بارگذاری محیطی اصلاح شده، رفتار منعطف تری با بوم نظام های اطراف داشته باشد. با توجه به اینکه نهاده های محیطی غیرقابل تجدید به ویژه فرسایش خاک، تاثیر زیادی در فرایند تولید داشت، اقدامات مدیریتی جهت حفظ بقایای گیاهی در داخل مزرعه تاثیر مثبتی در تداوم تولید گندم منطقه دارد.

Keywords:

ارزیابی پایداری , فرسایش خاک , معیشت کشاورزان , نسبت بارگذاری محیطی , نهاده های تجدیدپذیر