ارزیابی ریسک های جامعه فناورانه در پروژه های نوسازی فناوری اطلاعات در مقیاس بزرگ با استفاده از شبکه های بیزین و با تمرکز بر فرهنگ سازمانی و پیچیدگی فناورانه

پروژه های نوسازی فناوری اطلاعات در مقیاس بزرگ با ماهیتی پیچیده و میان رشته ای، به ویژه در بسترهای سازمانی پویا و چندبعدی، همواره در معرض ریسک های جامعه فناورانه قرار دارند. این نوع ریسک ها از برهم کنش میان فناوری های نوین، ساختارهای سازمانی، فرهنگ حاکم و رفتار انسانی ناشی می شوند و بررسی آن ها نیازمند رویکردهایی است که قادر به مدل سازی هم زمان متغیرهای فنی و اجتماعی با روابط غیرخطی و احتمالاتی باشند. پژوهش حاضر با هدف شناسایی و تحلیل ریسک های جامعه فناورانه در پروژه های نوسازی IT، از چارچوب نظری شبکه های بیزین بهره گرفته است. همچنین تاثیر دو متغیر کلیدی یعنی فرهنگ سازمانی و پیچیدگی فناورانه بر بروز یا کاهش این ریسک ها مورد ارزیابی قرار گرفته است. در این مطالعه، پس از تدوین چارچوب مفهومی اولیه، مجموعه ای از شاخص ها با استفاده از تحلیل محتوای کیفی و بازنگری در مطالعات گذشته شناسایی شد و مدل مفهومی با مشارکت خبرگان اعتبارسنجی گردید. سپس با استفاده از نرم افزار Netica، ساختار شبکه بیزین طراحی شد و داده های گردآوری شده از مدیران پروژه و متخصصان فناوری اطلاعات به مدل وارد گردید. نتایج تحلیل ها نشان داد که متغیر فرهنگ سازمانی نقش تعدیل کننده قوی بر تاثیرات منفی پیچیدگی فناورانه ایفا می کند. همچنین مشخص شد که در پروژه هایی با پیچیدگی بالا، چنانچه فرهنگ سازمانی از نوع یادگیرنده، انعطاف پذیر و مشارکتی باشد، احتمال موفقیت پروژه تا بیش از ۶۰٪ افزایش می یابد. تحلیل حساسیت نیز نشان داد که متغیرهایی مانند سبک رهبری، انسجام در تیم های فنی، و پاسخ دهی به تغییرات فناوری، بیشترین تاثیر را در مدل نهایی دارند. در نهایت، مدل شبکه بیزین به عنوان یک ابزار پشتیبان تصمیم گیری در محیط های پیچیده معرفی شد که قادر است با بهره گیری از تحلیل سناریو، مدیران را در پیش بینی و مدیریت ریسک های جامعه فناورانه یاری دهد.

Keywords:

ریسک جامعه فناورانه , شبکه بیزین , فرهنگ سازمانی , پیچیدگی فناورانه , نوسازی فناوری اطلاعات