علی افتخاری - عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نور، خرسان جنوبی، بیرجند

به منظور ارزیابی و تعیین نوع عمل ژنها و میزان وراثت پذیری صفات در گندم نان پنج رقم تجاری قدس روشن، مهدوی، فلات و بزوستایا بصورت دی آلل تلاقی داده شدند. والدین و 10 نتاج F1 حاصل از تلاقی دی الل یک طرفه ین آنها در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار تحت شرایط تنش خشکی در مزرعه کشت گردیدند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس حاکی از وجود اختلاف معنی داری بین ژنوتیپ های مورد بررسی از لحاظ صفات مورد مطالعه بود. جهت انجام تجزیه دی آلل از دو روش گریفینگ و هیمن- چینکز استفاده گردید. تجزیه واریانس ترکیب پذیری عمومی و خصوصی با استفادهاز روش 2 مدل 1 گریفینگ انجام شد. نتایج حاصل نشان داد که میانگین مربعات ترکیب پذیری عمومی و خصوصی برای تمام صفات از نظر آماری معنی دار بود که بیانگر نقش توآم اثرات افزایشی و غیرافزایشی در کنترل این صفات ا ست. در کنترل درصد پروتئین دانه عمدتاً اثرات افزایشی و در کنترل صفت عملکرد دانه و عملکرد پروتئین هر دو اثرات افزایشی و غیر افزایشی نقش دارند مقدار وراثت پذیری خصوصی صفات بین 21 تا 67 درصد بدست آمد که در این میان صفت ارتفاع بوته دارای بیشترین وراثت پذیری بود. همچنین برآورد وراثت پذیری عمومی 78 درصد و خصوصی 59 درصد برای پروتئین دانه نشان دهنده راندمان بالای انتخاب برای این صفت می باشد.

دی آلل، صفات کمی، ترکیب پذیری، عمل ژنها