منا اسفندیاری - کارشناس ارشد هواشناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، مدرس دانشگاه علمی کاربردی جهاد کشاورزی همدان

در این بررسی به ارزیابی اثرات و نشانه های پدیده انسو و نوسان اطلس شمالی (Nao) بر تاریخ وقوع اولین یخبندان پاییزه در شرق استان لرستان پرداخته شد. جهت دستیابی به یک نگرش صحیح راجع به مکانیسم های تاثیری یا عدم تاثیر این پدیده ها در این مطالعه تاریخ وقوع اولین یخبندان و عوامل موثر بر آن طی فاز های منفی و مثبت انسو و ناو در سه ایستگاه الیگودرز، بروجرد و خرم آباد در یک دوره 22 ساله (2010- 1989) مورد ارزیابی قرارگرفت. نتایج نشان داد که بین متوسط اولین یخبندان پاییزه در ایستگاه الیگودرز در فازهای مثبت و منفی نانو تفاوتی 1 ورزه وجود دارد و در این ایستگاه در فاز منفی نانو، یخبندان یک روز زودتر از فاز مثبت شروع می شود این تفاوت در فازهای مثبت و منفی انسو به 2 روز می رسد. بین متوسط اولین یخبندان پاییزه در ایستگاه بروجرد در فازهای مثبت و منفی نانو تفاوتی وجود ندارد. در فازهای مثبت و منفی انسو نیز تفاوتی 3 روزه دیده می شود بین متوسط اولین یخبندان پاییزه در ایستگاه خرم آباد در هیچ کدام از فاز های مثبت و منفی نانو و انسو تفاوتی دیده نمی شود. بنابراین می توان گفت اولین یخبندان پاییزه درشرق استان لرستان در فاز های مثبت و منفی در هر دو حالت انسو و نانو، تقریبا یکسان است. نمودارهای مقایسه ای تاریخ های وقوع اولین یخبندان پاییزه با مقادیر متوسطسالانه شاخص نانو، نشان داد که در هر سه ایستگاه به ویژه ایستگاه الیگودرز، نمودارها همخوانی خوبیب ا کیدگیر داشته اند اما تاریخ های وقوع اولین یخبندان پاییزه در هرسه ایستگاه در هماهنگی کمی با متوسط سالانه شاخص انسو هستند. رابطه همبستگی بین تاریخ های وقوع اولین یخبندان پاییزه و متوسط ماهانه شاخص انسو و نانو در سه ایستگاه الیگودرز، بروجرد و خرم آباد نشان داد که اولین یخبندان پاییزه در ایستگاه های الیگودرز و بروجرد با هیچ کدام از دو شاخص انسو و نانو (در مقیاس ماهانه) رابطه معناداری ندارد و تنها در ایستگاه خرم آباد رابطه معنادار معکوس بین تاریخ های وقوع اولین یخبندان پاییزه و شاخص نانو در ماه اکتبر برقرار است.

اولین یخبندان پاییزه، انسو، نوسان اطلب شماری (Nao) همبستگی پیرسون، استان لرستان