سلیمه باغبانی - دانشجوی کارشناسی ارشد شیمی و حاصلخیزی خاک
مجتبی بارانی مطلق - استادیار گروه علوم خاک دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
اسماعیل دردری پور - استادیار گروه علوم خاک دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

لجن فاضلات می تواند نیاز غذایی گیاهان را تامین نموده به همین علت به عنوان کودی ارزان قیمت مورد توجه قرار گرفته است. حضور عناصر بالقوه سعی مانند فلزات سنگین کاربرد کشاروزی لجن فاضلاترا به علت جلوگیری از جوانه زنی دانه و آلودگیزنجیره غذایی محدود می کند هدف از این پژوهش بررسی تاثیر لجن فاضلات بر زیست فراهمی مس به گندم در یک خاک آهنی تیمار شده با لجن فاضلات همچنین بررسی تاثیرات لجن فاضلات بر شکل های شیمیایی روی در خاک و غلظت آن در گیاه می باشد در این پژوهش با به کار بردن سطوح مختلف لجن فاضلات صنعتی (0، 22/5، 45، 90، 180 و 360 تن در هکتار) در خاک و کشت گیاه گندم در قالب طرح کاملا تصادفی به صورت گلدانی (یا 4 تکرار) در گلخانه مرکز تحقیقات گرگان به انجام رسید. اجزا مختلف مس در خاک شاهد به ترتیب عبارتند از مس تبادلی، مس کربناتی، پیوند یافته با ماده آلی، اکسید های آهن و منگنز، باقی مانده در مقابل، ترتیب اجزا ء ناشی از اعمال تیمار عمدتا مس تبادلی، مس کریناتی، اکسید های آهن و منگنز، پیوند یافته با ماده آلی، باقی مانده بودند. غلظت مس در اندام هوایی گندم در تیمارهای 22.5 و 45 هکتار و در ریشه غلظت مس به جز در تیمار 180 تن در هکتار افزایش نیافت مس قابل استخراج با DTPA فقط در تیمار 180 و 360 تن در هکتار افزایش معنی دار را نشان داد.

لجن، فاضلات، مس، شکل های شیمیایی، گندم