زویا پژمان - دانشجوی سابق کارشناسی ارشد پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی منطقه مرکزی
محمود اطرشی - استادیار عضو هیئت علمی پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی منطقه مرکزی
محمدعلی ابراهیمی - استادیار دانشگاه پیام نور استان تهران مرکز شمیرانات

زیره سیاه با نام علمی (Bunium persicum ) از قدیمی ترین گیاهان دارویی است که در ایران به روش سنتی کشت می شود و تاکنون اهلی سازی این گیاه در ایران صورت نگرفته است. استفاده از تکنیک کشت بافت گیاهی به منظورظ تولید حداکثر این محصول با بهترین کیفیت ضروریب ه نظرمی رسد این ازمایش با هدف بررسی اثر غلظت های متفاوت ساکارز و هورمون های KIN و NAA بر اندام زایی از ریزنمونه غده صورت پذیرفته است غده ها حاصل از گیاهچه های زیره در محیط کشت درون شیشه ای به محیط کشت Ms با تیمارهای هورمونی KIN با پنج غلظت 0، 0/2، 0/5، 1/5 و 2 میلی گرم در لیتر NAA در چهار غلظت 0، 0/5، 1 و 1/5 میلی گرم در لیتر و ساکارز با چهار غلظت 30، 60، 90 و 120 گرم در لیتر منتقل گردیده و در شرایط 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی در دمای 25 درجه سانتی گراد به مدت 6 هفته نگهداری شوند. داده های این آزمایش به صورت آزمایش فاکتوریل 2*4*4*5 در قالب طرح پایه کاملا تصادفی با 3 تکرار با استفاده از نرم افزار SAS آنالیز شد. نتایج نشان داد که در تیمارهای فاقد هورمون NAA اندام زایی برگی از کالوس بسیار ناچیز بود. بنابراین وجود هورمون اکسین برای اندام زایی ضروری است. بیشترین درصد اندام زایی از ریز غده در حضور ترکیب هورمونی 0/2mg/l Kin+1/5mg/lNAA در غلظت 90 گرم ساکارز در لیتر بدست آمد.

کشت بافت، زیره سیاه، اندام زایی، ساکارز، Kin, NAA