ستار باقری - کارشناسی ا رشد مرتعداری، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران
محمد جعفری - استاد دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران
محمد حیدری - کارشناسی ارشد مهندسی منابع طبیعی - مدیریت بیابان، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران
علی طویلی - دانشیار دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران

آسیب پذیری در یک اکوسیستم می تواند ناشی از محدودیت منابع آب در دسترس باشد. خشکسالی می تواند تولید پایدار و ثابت اکوسیستم های طبیعی از جمله مراتع را کاهش دهد. از این رو تحقیق حاضر با هدف تعیین میزان آسیب پذیری مراتع در برابر خشکسالی بر اساس رطوبت موجود در خاک در زیر حوضه حسنجون از حوزه طالقان انجام شد. ابتدا نقشه واحد کاری به روش ژئومورفولوژی که ترکیبی از جنس سنگ بستر، رخساره وعوامل توپوگرافی است با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی در مقیاس 1:25000 تهیه و سپس اقدام به حفر پروفیل تا عمق ریشه دوانی گیاه در هر یک از واحدها شد. پس از تشریح پروفیل مقدار pH، EC، N، P، K، OC، %CaCo3، FC، WP، وزن مخصوص ظاهری و بافت خاک در افق های اصلی در آزمایشگاه تعیین شد. به منظور اندازه گیری تولید گونه خوشخوراک و مشترک Bromus tomentellus و ارتباط آن با مقدار آب قابل دسترس از پوشش گیاهی در واحدهای همگن به روش تصادفی – سیستماتیک با استقرار دو ترانسکت 150 متری در امتداد پروفیل حفر شده و قراردادن 15 پلات یک متر مربعی با فاصله 10 متر از یکدیگر نمونه برداری شد. برای مقایسه آب قابل دسترس در بافت های مختلف به طور جداگانه، از تجزیه واریانس یک طرفه و آزمون دانکن استفاده شد. نتایج نشان داد که بیشترین و کمترین مقدار آب قابل دسترس به ترتیب در خاکهای با بافت رسی و شن لومی با درصد رطوبت در ظرفیت زراعی 2667/0% در خاک رسی و 17/0% در خاک شن لومی می باشد بنابراین خاک های سنگین با مقادیر بالاتر رس محتوی بیشتری از رطوبت خاک را در خود ذخیره می کنند و در برابر خشکسالی مقاوم ترند. نتایج مربوط به تولید نیز موید بالابودن مقدار تولید در خاک های با بافت لومی می باشد. در واقع خاک های لومی به خطار بالابودن درصد ذرات سیلت، درصد ذراتی که قدرت حاصلخیزی یا توانایی تامین عناصر غذایی با آنها سنجیده می شوند دارای تولید بالاتری نسبت به بقیه خاکها می باشند.

آب قابل دسترس، آسیب پذیری، بافت خاک، تولید، خشکسالی