زهرا شفقت نژاد - دانشجوی کارشناسی ارشد اقتصاد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان (اصفهان)
حسین شریفی زنانی - استادیار گروه اقتصاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان (اصفهان)
مصطفی عمارزاده - استاد گروه اقتصاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان (اصفهان)

تحریم اقتصادی، ابزاری برای نیل به اهداف سیاسی است. با پیروزی انقلاب اسلامی ایران در سال 1979 تا کنون آمریکا بارها از این ابزار علیه ایران استفاده کرده است. از آنجا که همواره تحریم های اقتصادی و تجاری به طور مستقیم یا غیرمستقیم، درآمدهای نفتی و نرخ ارز حقیقی در ایران را هدف قرار می دهند؛ در این مطالعه برآنیم که تاثیرات تحریم های نفتی و نرخ ارز را بر جذب سرمایه گذاری مستقیم خارجی بااستفاده از داده های فصلی سری زمانی Q41385-A11375 و مدل تصحیح خطای برداری (VECM) مورد بررسی قرار دهیم. نتایج حاصل از تابع واکنش – ضربه نشان می دهد که شوک مثبت نرخ ارز در کوتاه مدت FDI را افزایش می دهد و در میان مدت و بلند مدت کاهش می دهد. همچنین شوک مثبت قیمت نفت در کوتاه مدت FDI را افزایش داده و در میان مدت کاهش می دهد و در بلند مدت بی اثر است. همچنین شاخص باز بودن تجارت در کوتاه مدت، میان مدت FDI را کاهش می دهد و در بلند مدت بی ا ثر است. تولید ناخالص داخلی در کوتاه مدت و میان مدت و بلند مدت FDI را کاهش می دهد. نتایج حاصل از تجزیه واریانس خطای پیش بینی بیان می کند که منبع اصلی تغییرات سرمایه گذاری مستقیم خارجی در کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت توسط خودش یعنی FDI دوره قبل توضیح داده می شود. اما در میان مدت و بلند مدت از سهم FDI کاسته خواهد شد و به تدریج سهم سایر متغیرها افزایش می یابد. همچنین نتایج نشان می دهد که سهم نرخ ا رز واقعی بر FDI در کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت به تدریج افزایش می یابد. سهم شوک قیمت نفت بر FDI در طول زمان به میزان ناچیزی افزایش می یابد. در کوتاه مدت به دلیل آنکه نفت کالایی مبادله ای است و بازار جهانی نفت هم گسترده و کاملا رقابتی است، ایران قادر خواهد بود خریداران دیگری را برای نفت جست و جو کند.

تحریم اقتصادی، سرمایه گذاری مستقیم خارجی، تحریم نفتی