ارزیابی پایداری زیست محیطی نظام های تولید گیاهان علوفه ای در منطقه سیستان با استفاده از تحلیل امرژی: مقایسه کوشیا، ارزن، سورگوم و جو

مقدمه و اهداف: با بهره گیری از روش تحلیل امرژی، پایداری زیست محیطی چهار نظام تولید علوفه ای شامل کوشیا، ارزن، سورگوم و جو در منطقه ی سیستان در سال زراعی ۱۴۰۱-۱۴۰۰ موردبررسی قرار گرفت. هدف از این پژوهش، تعیین نظام تولیدی با بهترین عملکرد از نظر مصرف، بازده و بار امرژی و همچنین شاخص پایداری امرژی بود.   مواد و روش: منطقه سیستان دارای آب وهوای خشک و گرمسیری است و با کمبود آب وخاک شور روبرو است. جامعه آماری موردمطالعه شامل مزارع کشت گیاهان علوفه ای منطقه بود. برای تبدیل جریان‎های انرژی و مواد به واحد امرژی، از ضرایب تبدیل که مسیر تحولات انرژی در جهان را منعکس می کنند، استفاده شد. سپس با محاسبه شاخص های مربوط به امرژی، پایداری زیست محیطی و اقتصادی نظام های تولید گیاهان علوفه ای مورد ارزیابی و مقایسه قرار گرفت.   یافته ها: مجموع امرژی­های ورودی به نظام برای چهار بوم­نظام تولید کوشیا، ارزن، سورگوم و جو به ترتیب ۱۰۱۶×۸۲/۲، ۱۰۱۶×۲۹/۳، ۱۰۱۶×۳۰/۴ و ۱۰۱۶×۶۵/۳ ام ژول خوشیدی در هکتار در سال بدست آمد. نظام تولید کوشیا به لحاظ شاخص EIR در رتبه نخست قرار گرفت. دلیل این امر، مصرف بیشتر کود نیتروژن در مقایسه با سایر نظام های موردبررسی است که به ناپایداری این نظام نیز می انجامد.   نتیجه گیری: نتایج نشان از پایداری نظام های تولید ارزن و جو ازلحاظ منافع اقتصادی و زیست محیطی داشت. با ارتقای الگوهای سازگار با محیط زیست، مانند افزایش حمایت از تولیدکنندگان، ترویج توسعه کشت در مقیاس بزرگ، تدوین معیارهای پایداری و ارائه یارانه­های هدفمند به بهبود تولیدات گیاهان علوفه­ای در منطقه سیستان  کمک کرد.

Keywords:

دام پروری فشرده , شاخص امرژی , سیستم های کشت محصول باارزش بالا , عملکرد زیست محیطی , پایداری