علی خلج - استاد یار دانشگاه پیام نور آباده
ابوطالب شریفی - کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری

عدم تعادل های فضایی در نواحی ملی و ناحیه ای ناشی از عدم شناخت و مطالعه دقیق منابع ، توان ها ، محدودیت ها و قابلیت های محیطی است. بنابراین با مطالعه دقیق توان های اکولوژیکی و طبیعی می توان در محرومیت زدایی مناطق و توزیع بهینه امکانات برنامه ریزی نمود. بنابراین با شناخت بر چگونگی آرایش فضایی پدید ه ها می توان به ساماندهی نظام سکونتگاهی پرداخت و فعالعیت های انسان را در عرصه طبعیت تنظیم نمود. در واقع با تنظیم فعالیت های انسان در عرصه محیط ، علاوه بر جلوگیری از تخریب محیط زیست می توان بین سطوح مختلف جامعه هماهنگی و تعادل ایجاد کرد تا همه افراد از امکانات و ثروت های جامعه به صورت عادلانه برخوردار گردند. بنابراین در کشورهای مختلف از روش ها و تکنیک های متفاوتی استفاده می شود تا علاوه بر دست یافتن به اهداف فوق بتوانند توسعه پایدار را نیز که هم اکنون از دغدغه های اصلی دولتمردان وبرنامه ریزان است ، بوجود آورند.یکی از رایج ترین روش های که اکنون مورد توجه بسیاری از کشورهای پیشرفته و در حال توسعه است ، تدوین برنامه های فضایی از پهنه سرزمین خود می باشد تا بتوانند به ساماندهی منابع بپردازند. در واقع آمایش سرزمین نمونه کاملی از برنامه فضایی از پهنه سرزمین است که می کوشد تعادل اکولوژیکی و یکپارچگی فضایی را به منظور ارتقای زندگی انسانها در بخش ها ی مختلف ایجاد کند.بنابراین توسعه فضایی در سطوح ملی و ناحیه ای در گرومطالعات آمایش سرزمین است. روش مطالعه این پژوهش به صورت توصیفی - تحلیلی می باشد. در این تحقیق به منظور تبیین نقش آمایش سرزمین وتوسعه فضایی در سطوح ملی و ناحیه ای ابتدا تعاریف و مفاهیم فضا ، برنامه ریزی فضایی و آمایش سرزمین مطرح شد و سپس به ضرورت مطالعات آمایش سرزمین و رویکرد های آن از نظر فضایی پرداخته شد و در ادامه با ارائه مدل ، بر چگونگی مطالعات آمایش سرزمین و توسعه فضایی در سطوح ملی و ناحیه ای تأکید شده است..سرانجام این نتیجه حاصل شد که آمایش سرزمین به عنوان یک برنامه فضایی به چیدمان منطقی از استقرار جمعیت و فعالیت در پهنه سرزمین می پردازد تا توسعه فضایی در سطوح ملی و ناحیه ای ایجاد شود.

آمایش سرزمین، توسعه فضایی ، برنامه ریزی فضایی ، تعادل اکولوژیکی ،قابلیت محیطی