ملاک قرآن بنیان انگاری یک قاعده حقوقی؛ با تاکید بر جرم انگاری محاربه به قصد افساد فی الارض از منظر علامه طباطبائی

حقوق از جمله علوم انسانی است که قرآن بنیان بودن هر قاعده ای که در آن مورد بحث قرار می گیرد، به این معنی است که آیه یا آیاتی از قرآن کریم مشتمل بر آن قاعده باشد به نحوی که آن آیه سازنده آن قاعده تلقی گردد. در آیه شریفه ۳۳ سوره مائده «انما جزاء الذین یحاربون الله ورسوله ویسعون فی الارض فسادا ان یقتلوا او یصلبوا او تقطع ایدیهم وارجلهم من خلاف او ینفوا من الارض ذلک لهم خزی فی الدنیا ولهم فی الآخره عذاب عظیم به محاربه وصف جزائی داده شده و عبارت «ویسعون فی الارض فسادا» نیز به یحاربون الله عطف شده است سوال اساسی این است که قرآن کریم از دو عنوان «محاربه» و «افساد فی الارض» به صورت مستقل جرم انگاری کرده است یا مجمع عنوانین را موضوع احکام چهارگانه کیفری قرار داده است؟ مرحوم علامه طباطبائی بر این باورند که ملاک «افساد فی الارض اخلال در صلاحیت زمین برای زندگی با ربایش مال و تجاوز به جان انسان و از بین بردن امنیت است؛ و مراد از محاربه در آیه ۳۳ سوره مائده محاربه ای است که هدف از آن افساد زمین باشد از این رو شارع از فعلی که مجمع دو عنوان یعنی محاربه ای که به قصد افساد در زمین باشد جرم انگاری کرده است و کیفرهای چهارگانه قتل، زنده به دار آویختن قطع دست و پا، نفی بلد را بر آن مترتب کرده است حاکم جامع الشرایط با عنایت به درجه جنایت محارب مفسد فی الارض یکی از مجازاتهای چهارگانه را بر او اجرا مینماید؛ بنابراین مجازات محاربی که هدف او افساد فی الارض است، یک قاعده قرآن بنیان تلقی می شود. پژوهشگر حقوق با امعان نظر در آیات قرآنی درفرآیندی

Keywords:

علوم انسانی , قرآن , بنیان , علامه طباطبائی , تفسیر المیزان , محاربه , افساد فی الارض