راهکارهایی برای بحران هویت شهر معاصر در واکاوی مولفه های شهر اسلامی

شهر یکی از مهمترین پدیده های انسان ساخت است که در بسیاری موارد در تعریف آن جهان بینی نادیده انگاشته شده است. شهر، تجلیگاه ارزش ها و فرهنگ و شکل گرفته بر پایه آرمان ها و اصول جهان بینی اهل خویش، معانی و ارزش هایی را به انسان القا می نماید که همین ارتباط محیط و انسان را نیز می توان به عنوان جنبه ای از حیات تلقی نمود. از آنجا که برای پرداختن به فرهنگ جامعه، شناخت شاخص های آن گام اول می باشد، «شناسایی فرهنگی- هنری» می تواند نقطه آغازی جهت نیل به این مقصود باشد. ریشه های مشترک معنوی میان کشورهای اسلامی را باید در اعتقادات و نحوه نگرش آنها بر زندگی جستجو نمود و آنچه حاصل این تفکرات می باشد به صورت جنبه های مختلف هنری مصداق پیدا می کند. کالبد و قوانین حاکم بر شهر اسلامی با القاء ارزش هایی به انسان، به فعالیت های او نیز جهت می دهد. در واقع انسان با قرار گرفتن در فضای شهر و تماس با آن علاوه بر ظواهر ملموس و مشهود مادی، معنایی را ادراک می کند که این ادراک بسته به زمینه فرهنگی و حیات انسان شامل درجات متفاوتی می باشد. در شهرهای ایرانی- اسلامی، فرم به تبع معنا تعریف می شود و کالبد، هویت خود را از محتوی اخذ می کند و این متأثر از بنیان های نظری هنر معماری ایرانی- اسلامی است که نسبت قالب و محتوی هم چون نسبت روح و کالبد در بنیادهای جهان بینی آن نیز آشکار است.سوال این است که با توجه به توسعه و گسترش روزافزون نقاط شهری در ایران، در ساخت و توسعه شهری و رویکردهای حاکم، ساختار فضاهای شهری بر پایه کدامین محتوای فلسفی شکل می گیرند؟ مقاله حاضر با نگاهی به ادراک محیطی در شهر اسلامی و تأثیرگذاری محیط اجتماعی و محیط کالبدی شهر اسلامی، سیمای شهر اسلامی را بیان می دارد. نتایج حاصل از واکاوی در مولفه های شهر اسلامی حاکی از بحران هویت در سیمای شهر معاصر است. لذا راهکارهایی برای این مورد در پایان مقاله ارائه می گردد.

Keywords:

ادراک محیطی , شهر اسلامی , سیمای شهر اسلامی , هویت شهر اسلامی