تناسبات هندسی گنبدخانه تابستان نشین در عملکرد حرارتی خانه های سنتی ایرانی؛ نمونه موردی خانه بروجردی های کاشان

یکی از اجزاء کارآمد معماری سنتی که در عملکرد حرارتی فضای خانه مسکونی تاثیر بسزائی داشته، فضای گنبدخانه است. اگرچه همچنان راجع به عملکرد حرارتی گنبدخانه ها به خصوص در اقلیم گرم و خشک دانش اندکی وجود دارد؛ پژوهش حاضر در پی ارزیابی گنبدخانه و قابلیتهای آن برای بهینه سازی شرایط آسایش محیط خارجی است که می تواند وابسته به جهت گیری ساختمان، ارتفاع و بازتاب سطوح جداره ها، بسته بودن دیواره ها و استفاده از گیاه کاری و وجود حوض آب باشد. برای این منظور از شبیه سازی گنبدخانه تابستان نشین در اقلیم گرم و خشک کاشان در نرم افزار دیزاین بیلدر به عنوان ابزار بهره گرفته شده است. بازتاب دیواره ها و تعداد ساعاتی از روز که یک گنبدخانه می تواند شرایط بهینه را فراهم سازد، زمانی که تغییرات طراحی در فرم گنبدخانه اعمال می شود مورد سنجش و ارزیابی قرار می گیرد. همینطور از طریق شاخص PET شرایط آسایش گنبدخانه مورد کاوش قرار گرفته است. در نتیجه به منظور بهینه سازی طراحی آن در جهت ارتقاء مشخصه های حرارتی راهنماهای طراحی در نظر گرفته شده اند. پژوهش نشان می دهد که مولفه های طراحی بمانند نسبت ارتفاعی ساختمان و مشخصه های دیواره های گنبدخانه می تواند تاثیر قابل ملاحظه ای بر احساس آسایش حرارتی این فضا و فضاهای مجاور آن در طول روز داشته باشد. در نهایت بر این نکته صحه می گذارد که طراحی مناسب گنبدخانه می تواند تاثیر قابل قبولی بر پایداری معماری داشته باشد و طراحی ناصواب آثاری معکوس بجای خواهد گذاشت.

Keywords:

آسایش حرارتی , اقلیم گرم و خشک , گنبدخانه , خانه های سنتی , خانه بروجردی ها