برهمکنش روی و بور در عملکرد و کیفیت دانه کلزا

کلزا Brassica napus. L. یکی از گیاهان روغنی است که کشت آن به منظور تولید روغن اخیراً مورد توجه جدی قرار گرفته و سطح زیر کشت آن همه ساله روبه افزایش است .. بدون شک مصرف بهینه عناصر غذایی نقش بسزایی در افزایش عملکرد و کیفیت کلزا خواهد داشت . به دلایل مختلفی از جمله کشت مداوم، مصرف نامتعادل کودها، آهکی بودن خاکها و عدم مصرف کودهای محتوی عناصر کم مصرف و نیز کودهای آلی باعث ظهور کمبود عناصر کم مصرف شده، در نتیجه عملکرد از حد مطلوب بسیار پائین می باشد کمبود روی و بور یکی از مهمترین و گسترده ترین کمبودهای عناصر غذایی در دنیا است که باعث محدود شدن عملکرد در تولید محصولات زراعی از جمله کلزا می شود از آنجایی که بین یون کلسیم و بور قابل استفاده اثر متقابل وجود دارد بنابراین در خاکهای آهکی با آهک زیاد، کمبود آن بخاطر کلسیم فراوان مشاهده می شود . تحقیقات زیادی نشان داده اند که کلزا نسبت به کمبود بور بسیار حساس بوده و بر اثر کمبود آن عملکرد و درصد روغن دانه کاهش مییابد در آزمایشات کودی که به منظور بررسی اثرات متقابل روی با بور در محیط کشت شنی صورت گرفت، نتیجه گیری شد که روی و بور هم اثر متقابل دارند به طوری که با کاهش یکی غلظت دیگری در گیاه کاهش یافته و ممکن است به حد سمیت نیز برسد . گزارشات نشان می دهد در بین عناصر غذایی مورد مطالعه بالاترین همبستگی عملکرد دانه و روغن با عناصر کم مصرف بور و روی بوده است . بنابراین توصیه می شود با مصرف کودهای محتوی بور و روی غلظت آنها را در گیاه بالا نگه داشته شود بور بر متابولیسم ترکیبات ازت در گیاه مؤثر بوده و بر اثر کمبود آن، ترکیبات ازته محلول، مخصوصاً نیترات در گیاه تجمع می یابد مطالعات انجام شده در خاکهای آهکی پاکستان نشان می دهد که با مصرف بور عملکرد دانه کلزا و خردل به ترتیب 43 درصد و 36 درصد نسبت به شاهد افزایش یافت به عقیده محققان کمبود روی ممکن است جذب و انتقال فسفر را تا حدی افزایش دهد که تا سطح سمیت در برگها تجمع یابد . همچنین تحت شرایط روی کم و فسفر زیاد در خاک، علایم سمیت فسفر که مشابه علایم کمبود روی است در برگهای پیر بوجود آید