کاربرد اصول ناب در کاهش هدررفت های منابع انسانی در مراکز آموزشی، درمانی و تحقیقاتی

زمینه و هدف: مراکز آموزشی، درمانی و تحقیقاتی در ایران به دلیل ماموریت های سه گانه (درمان، آموزش، پژوهش)، با پیچیدگی های ساختاری در مدیریت منابع انسانی مواجه هستند. یکی از چالش های اساسی، «هدررفت های منابع انسانی» از فرآیندهای ناکارآمد، عدم هماهنگی شغلی و انتقال ناکافی دانش سازمانی نشات گرفته است. این پژوهش با هدف بررسی استفاده اصول تولید ناب(Lean) در شناسایی و کاهش این هدررفت ها صورت گرفته است. روش بررسی: پژوهش حاضر از نوع کیفی-کاربردی و با رویکرد تحلیل محتوای کیفی در سال 1404 در مرکز آموزشی، درمانی امام رضا(ع) تبریز که بزرگترین مرکز در شمال غرب کشور است انجام گرفت. داده ها از طریق مصاحبه های نیمه ساختاریافته با 12 نفر از کارشناسان خبره منابع انسانی و تحلیل اسناد داخلی جمع آوری و با روش تحلیل تماتیک تحلیل شد. یافته ها: هفت نوع هدررفت منابع انسانی شناسایی شد که عبارتند از: (1) استخدام بدون برنامه ریزی استراتژیک، (2) آموزش های غیرهدفمند، (3) عدم استفاده از استعدادهای پنهان، (4) سربار اداری در فرآیندهای ارزیابی، (5) جابجایی های بی هدف، (6) تاخیر در شناسایی جانشینان، و (7) عدم مشارکت کارکنان در فرآیندهای بهبود بود. راهکارهای ناب مبتنی بر استانداردسازی عبارتند از: نقشه برداری جریان ارزش (VSM)، بهبود مستمر(Kaizen) و فرهنگ سازی مشارکتی که به طور موثر این هدررفت ها را کاهش دادند. نتیجه گیری: کاربرد اصول ناب در مدیریت منابع انسانی مراکز آموزشی، درمانی و تحقیقاتی، نه تنها هزینه های غیرضروری را کاهش می دهد، بلکه با تقویت سرمایه انسانی و پایداری دانش، کیفیت خدمات درمانی و آموزشی را ارتقاء می بخشد. پیشنهاد می شود رویکرد (Lean HR) در برنامه های توسعه منابع انسانی بیمارستان های دانشگاهی جایگاه ویژه ای یابد.

Keywords:

تولید ناب , مدیریت منابع انسانی , هدررفت های انسانی , مراکز آموزشی_درمانی , بهبود_مستمر , جانشین پروری , نقشه برداری_جریان ارزش