فرامرز فائزنیا - دانش آموخته کارشناسی ارشد گروه خاکشناسی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع
سیدعلی رضا موحدی نائینی - استادیار گروه خاکشناسی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

بررسی روند تغییرات حاصلخیزی خاک و تغذیه گیاهان درطول زمان، می تواند امکان پایداری تولید و بهره وری اقتصـادی را در کشاورزی فراهم نماید . میزان عناصـر غـذایی و مواد آلی خاک با گذشت زمان دائمـًا در حال تغییـر می باشند، اثرات سودمند انسان بر خاک به مراتب کمتر از جنبه های مخرب آن بوده است . یه عنوان نمونه می توان از جذب عناصر غذایی به وسیله گیاه بدون جایگزین کردن آن و کاهش مقدار ماده آلی خاک نام برد که نتیجه آن کـاهش حـاصلخیزی و در نهایت تخریب خاک خواهد بود . یکی از راههای پیشگیری از این خطر رو به افزایش، استفاده از مواد به سازکه دارای عناصر غذایی مورد نیاز گیاه بوده و یا شرایط را برای جذب عناصر غذایی موجود در خاک فراهم می کنند می باشد . مواد آلی بدلیل دارا بودن عناصر غذایی برای گیاه، افزایش فعالیت زیستی و بهبود شرایط فیزیکی خاک از دیرباز مورد استفاده قرار گرفته ومعمولا برای برای تامین نیاز همه مزارع کشاورزی کافی نبوده است واستفاده ازجایگزین مناسب برای آن ضروری می باشد . انتخاب ماده به ساز بستگی به تاثیر نسبی آن در احیای خاک، رشد گیاه، قیمت و زمان مورد نیاز جهت اصلاح خاک دارد خصوصیات فیزیکی و شیمیایی منحصر به فرد زئولیت مانند ظرفیت تبادل کاتیونی بالا، خاصیت جذب و نگهداری آب، جذب و رها سازی انتخابی کاتیونها، ومنابع غنی این کانی در ایران ضرورت تحقیقات جامع در مورد اثرات این ماده برحاصلخیزی خاک و رشد گیاه را اجتناب ناپذیر می نماید .