علیرضا واعظی - عضو هیات علمی گروه خاکشناسی، دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان
حسینعلی بهرامی - استادیار گروه خاشناسی، دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس تهران
سیدحمیدرضا صادقی - استادیار گروه آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تربیت مدرس نور
محمدحسین مهدیان - استادیار پژوهش، مرکز حفاظت خاک و آبخیزداری تهران

در خاکهای کشاورزی، ذرات خاک بر اثر مواد و ترکیبات مختلف به یکدیگر چسبیده و خاکدانه یا خاکواحد را میسازند پایداری خاکدانه، مقاومت ذرات آن را در برابر جداشدن نشان میدهد . این شاخص به دلیل تاثیر بر نفوذپذیری خاک و مقاومت ذرات در برابر قطرات باران، در رشد گیاه و فرسایش خاک اهمیت دارد رایجترین روش ارزیابی پایداری خاکدانهها، بررسی میانگین وزنی قطر خاکدانهMWDپس از الکتر است . هر چه مقدار MWD بزرگتر باشد پایداری خاکدانهها بیشتر خواهد بود بررسیها نشان میدهد که خاکدانههای ناپایدار به دلیل به وجود آوردن شرایط فیزیکی نامناسب در سطح خاک مانند سله، آب انباشتگی، تهویه کم و مقاومت در برابر جوانه زنی، برای رشد گیاه مناسب نخواهد بود بررسیها نشان میدهد که ذرات شن و سیلت برخلاف رس اغلب پایداری خاکدانهها را کاهش میدهند نوع و مقدار مواد سیمانی ( مواد آلی، سیلیکاتهای رسی، کاتیونهای تبادلی، آهک و اکسیدهای آهن و آلومینیوم ) نیز در پایداری خاکدانهها نقشی اساسی دارند بررسیها شان داد که در خاکهای آهکی، وجود کاتیون کلسیم در هماوری رسها و پایداری آنها موثر است در پژوهشی نیز نشان دادند که مواد آلی نقشی مهم در افزایش پایداری خاک در برابر واریختگی 3 و ضربه قطرات باران دارد با توجه به نقش کاتیون کلسیم در هماوری ذرات خاک، بررسی عوامل موثر بر پایداری خاکدانه در خاکهای آهکی نواحی نیمه خشک حائز اهمیت است .