ارزیابی ریسک و راهبردهای مدیریت بحران جهت کاهش تاثیر امواج انفجار بر تجهیزات آزمایشگاهی

امواج انفجار به عنوان یکی از مخرب ترین عوامل تهدید کننده زیرساخت های پژوهشی می توانند تاثیرات جبران ناپذیری بر تجهیزات حساس آزمایشگاهی در همه مراکز داشته باشند. این پژوهش با هدف ارزیابی ریسک و ارائه راهبردهای مدیریت بحران برای کاهش تاثیر امواج انفجار بر تجهیزات آزمایشگاهی انجام شده است. مطالعه حاضر به روش توصیفی-تحلیلی و با استفاده از داده های میدانی و اسناد معتبر بین المللی صورت پذیرفته است. یافته های تحقیق نشان می دهد که تجهیزات آزمایشگاهی تخصصی در حوزه میراث فرهنگی مانند میکروسکوپهای الکترونی، طیف سنج ها و کروماتوگرافها در برابر امواج انفجار بسیار آسیب پذیر هستند. مکانیسم های آسیب پذیری در سه دسته اصلی قابل طبقه بندی است: آسیب های مکانیکی مستقیم ناشی از فشار انفجار، آسیب های ثانویه ناشی از پرتاب ذرات و آوار، و آسیب های ثالث ناشی از اثرات محیطی شامل آتش سوزی و نوسانات برق. در این پژوهش راهبردهای مدیریت بحران در سه فاز طراحی شده است: فاز پیش از حادثه شامل ارزیابی ریسک، تهیه بانک اطلاعاتی، تجهیزات مقاوم سازی، فیزیکی، نصب سیستم های هشدار سریع و آموزش پرسنل؛ فاز حین حادثه اجرای برنامه پناهگیری، قطع سیستم های انرژی و فعال سازی پروتکل های اضطراری؛ فاز پس از حادثه ارزیابی خسارت، بازیابی تجهیزات و در نهایت بازگشت به وضعیت عادی. نتایج تحقیق نشان می دهد اجرای برنامه جامع مدیریت بحران می تواند تا ۷۰ درصد از خسارات به تجهیزات آزمایشگاهی پیشگیری نموده و زمان بازیابی را تا ۵۰ درصد کاهش دهد. این راهبردها به صورت بسته عملیاتی شامل دستورالعمل های فنی، چک لیست های نظارتی و پروتکل های آموزشی ارائه شده است.

Keywords:

موج انفجار , تجهیزات آزمایشگاهی , مدیریت بحران , ارزیابی ریسک