حسین عباسی هولاسو - دانشجوی کارشناسی ارشد اصلاح نباتات دانشگاه ارومیه
عبدالله حسن زاده قورت تپه - استادیار مرکز تحقیقات جهاد کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان غربی

تحقیق حاضر به منظور بهره گیری از روشهای تجزیه و تحلیل چندمتغیره در بررسی تنوع ژنتیکی، تشخیص روابط بین صفات(مورفولوژیک، زراعی و فنولوژیکی) وتعیین صفات سهیم در توجیه تنوع عملکردتودههایاسپرسبومی به اجرا در آمد. تعداد 30توده اسپرس در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجانغربی مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که همبستگی عملکرد علوفه با تعداد شاخه در ساقه اصلی، تعداد برگچه وتعداد ساقه مثبت و با شاخص برداشت و درجه روز از کاشت تا سبز شدن منفی و معنی دار بود. همبستگی ارتفاع بوتهباعملکردعلوفه معنیدارنبودولی ارتفاع بوته با تعداد برگچه همبستگی معنی داری را دارا بود. تجزیه به مولفه های اصلی، برای کلیهصفات، شش مولفه را مشخص نمودکه بیش از 76 درصد از تنوع موجود را توجیه نمودند و به ترتیب عامل اجزای عملکرد بوته،وزن خشک گیاه، حجم بوته، وزن علوفه، صفات مورفولوژیکی-فنولوژیکی و سرعت گلدهی نامگذاری گردیدند. برمبناینتایجرگرسیونگام به گام، صفات تعداد ساقه، ارتفاع بوته و تعداد برگچه بیشترین تنوع عملکرد را توجیه نمودند و می-توانند به عنوان یک شاخص در گزینش قابل توصیه باشند. نتایج در انطباق بایافته های سایر محققان حاکی از سودمندیکاربردروشهای آماری چند متغیره مذکور در بررسی روابط بین متغیرهای مختلف کمی در اسپرس می باشد.

اسپرس، تجزیهرگرسیون، تجزیه به مولفههایاصلی، همبستگی