قادر لعل شهسوار - کارشناس ارشد زراعت سازمان جهاد کشاورزی ا. غ
اسدالله علیزاده - عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیع آ.غ
سیدمحسن نیازخانی - کارشناس ارشد اصلاح نباتات سازمان جهاد کشاورزی آ.غ
عبدالله حسن زاده قورت تپه - عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آ.غ

با توجه به اینکه تنوع زیستی نقش اساس در تولید و پایداری محیط زیست دارد به منظور بررسی و ارزیابی تنش دمایی بر 11 ژنوتیپ نخود به صورت کشت انتظاری ا ین آزمایش در پائیز سال 1387 ر مزرعه هنرستان کشاورزی ارومیه واقع در کیلومتر 12 جاده ارومیه- مهاباد، به صورت طرح کرت های خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی در 3 تکرار و دو تاریخ کشت، 10 مهر و 10 آبان بر روی 11 ژنوتیپ نخود به مرحله اجرا درآمد. که در آن تاریخ های کاشت به عنوان عامل اصلی و ژنوتیپ های مختلف نخود به عنوان عامل فرعی در نظر گ رفته شدند. مورد آزمایش قرار داده شدند. تعداد بوته مانده، EC برگ، عملکرد، تعداد نیام در بوته، تعداد دانه در نیام و وزن صد دانه اندازه گیری شد. تجزیه واریانس داده ها نشان داد ت اریخ کاشت های مختلف بر تعداد بوته مانده، وزن صد دانه و عملکرد اثر م عنی دار داشته و بر روی EC برگ، تعداد نیام در بوته و تعداد دانه در نیام معنی دار نگردید. بیشترین تعداد بوته مانده و ع ملکرد در ت اریخ کاشت دوم در رقم شماره 6 بدست آمد. اثر ژنوتیپ ها بر تعداد بوته مانده، EC برگ، تعداد نیام در بوته، تعداد دانه در نیام، وزن صد دانه و عملکرد تیمار در سطح احتمال 1% معنی دار گردید. بیشترین تعداد بوته مانده و عملکرد به ترتیب مربوط به رقم شماره 6 و 3 بود. در کل نتایج این بررسی حاکی از آن است که از بین ارقام مختلف نخود در تاریخ کاشت های مختلف رقم 150-82Flip از نظر تحمل به سرما و تعداد بوته مانده و عملکرد نسبت به سایر ژنوتیپ ها برتر بود. و رقم قزوین از لحاظ عملکرد در تاریخ کاشت دوم بر سایر ارقام برتری داشته است.