حیدر عدل دوست - مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان غربی

در زراعتهای دیم نخود، حدود دوازه گونه حشره مضر فعالیت نموده و هر یک بطور بالقوه می توانند خسارت سنگینی به محصول را وارد نمایند. این حشرات به قسمتهای مختلف نخود شامل، طوقه، برگها، گلها و پیله ها صدمه وارد می کنند. لاروهای دو پروانه Heliothis viriplaca Hufnagel و Marasmarcha ehrenbergiana Zeller از هر سه اندام گیاه یعنی از برگها، گلها و پیله ها تغذیه نموده و با توجه اشتراک محل تغذیه، بین خود به رقابت می پردازند. بررسی های صحرائی بیواکولوژیکی نشان داد از ابتدای فصل که گیاهچه های نخود شروع به رشد می کنند لاروهای M. ehrenbergiana روی میزبان مستقر شده و تا تشکیل پیله های نخود به فعالیت تغذیه ای خود ادامه می دهند. در سالهای اخیر با تغییر شرایط جوی زمستانها ملایم و بارش برف خیلی کم شده ا ست. با توجه به شرایط یاد شده، کشت انتظاری نخود (کشت پائیزه) نیز در منطقه رواج یافته است. ملایم شدن زمستان موجب کاهش تلفات لاروهای زمستان گذران M. ehrenbergiana شده و رواج کشت انتظاری نیز موجب زودتر سبز شدن میزبان و دسترسی بهتر آفت به آن گشته است. مجموع این عوامل جمعیت M. ehrenbergiana را افزایش داده است. تخمهای H. viriplaca در زمان نزدیک به گل دهی نخود گذاشته می شوند و لاروهای آن نسبت به لاروهای حشره دیگر دیرتر فعالیت خود را شروع می نمایند. استقرار زودتر M. ehrenbergiana بر روی میزبان سبب می شود عرصه بر فعالیت رقیت یعنی H.viriplaca تنگ گردد و باعث کاهش جمعیت یا مهاجرت آن شود.

تغییر آب و هوا، نخود، Heliothis viriplaca Hufnagel, Marasmarcha ehrenbergiana Zeller