ارزیابی تنش های خشکی و گرما در ژنوتیپ های گندم دوروم

به منظور ارزیابی لاین های پیشرفته گندم دورم نسبت به تنش خشکی و گرما این آزمایش دز طی سه و با سه آزمایش جداگانه در هر سال در قالب طرح بلوک های کاملتصادفی در سه تکرار و شانزده تیمار در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان اردبیل اجرا گردید. آزمایشات شامل: تاریخ کشت نرمال در شرایط آبی، تاریخ کشت دیر هنگام در شرایط آبی و کشت نرمال در شرایط دیم بودند. تجزیه واریانس مرکب سه ساله نشانگر عدم اختلاف معنی دار بین تیمارها در آزمایشات نرمال و دیم بود. ولی در آزمایش دیر کشت آبی اختلاف در سطح احتمال 5% وجود داشت. در ارزیابی نهایی لاینها در این آزمایش بهترین لاین برای شرایط کشت نرمال لاینهای شماره 2 و 6 و برای کشت دیرهنگام در شرایط آبی لاینهای شماره 5، 6، 8 و 11 بود. برای آزمایش در شرایط دیم لاینهای 2 و 6 برترین لاینها تشخیص داده شدند. ژنوتیپ 6 با شجره Mrb11… با متوسط عملکرد 5/65 تن در هکتار که از نظر آ»اری اختلافی با شاهد سیمره نداشت. بطور کلی تأخیر کشت لاین ها باعث 28 درصد افت در متوسط عملکرد لاین ها شد که از این میان لاین شماره 8 با 21 درصد کاهش، بیشترین افت عملکرد و لاین شماره 10 با 4 درصد کاهش دارای کمترین افت عملکرد بود. به منظور بررسی تنش خشکی و گرما از شاخص های GMP, TOL, STI, SSI و MP استفاده گردید. بهترین شاخص برای ارزیابی هر دو تنش خشکی و گرما شاخصهای MP و GMP بودند. برای تنش خشکی لاینهای 2، 6، 11 و 15 و برای تنش گرما لاینهای 5، 6، 7، 11 برترین لاینها بودند. در نهایت با توجه به عملکرد و نوسانات کمتر عملکرد در شرایط متفاوت بهترین لاینها در این آزمایش طی سه سال لاینهای 6 و 11 معرفی می گردد.

Keywords:

گندم دوروم , تنش خشکی , تنش گرما , عملکرد