غلامرضا خلیل زاده - عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجا غربی
مجتبی وهابزاده - عضو هیئت علمی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، کرج
معرفت قاسمی - عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی استان اردبیل

به منظور ارزیابی تنوع ژنتیکی صفات زراعی در توده های هیبرید گندم نان حاصل از تلافی های کرج و گرگان این آزمایش با شرکت 552 توده شامل 411 دورگ F3 حاصل از هیبریدهای گرگان، 74 توده F5، 30 توه F6 و 37 توده F7 کرج در مرکز تحقیقات کشاورزی مغان مورد ارزیابی قرار گرفتند. هر توده F3 با تراکم 150 دانه در متر مربع در پلاتهای12 متر مربعی و توده های F5 تا F7 با تراکم 300 دانه در متر مربع بصورت سنبله به ردیف (بطول دومتر) کشت گردید. بمنظور ارزیابی دقیق تر بیماریهای قارچی و تشدید شیوع بیماری از جمله زنگ زرد و فوزاریوم سنبله گندم از سیستم مه پاش (Mist) استفاده گردید. آلوده سازی با عامل بیماری و اسپورپاشی با اسپور زنگ زرد نژاد غالب منطقه به تناوب از مرحله گیاهچه ای شروع و تا مرحله ساقه رفتن در دو نوبت صورت گرفت. انتخاب بوته در توده های در حال تفکیک در نسل سوم بصورت بالک تغییر شکل یافته و در نسلهای F5 و F6 بصورت انتخاب شجره ای بود. از کل مواد ارزیابی شده 142 توده F3 توده ی نسلهای F6, F5 و تعداد 19 توده از نسل F7 انتخاب شدند. لاینهای خالص انتخابی از F7 وارد آزمایش مقدماتی مقایسه عملکرد یکنواخت اقلیم گرم و مرطوب شمال خواهند شد. مهمترین صفات در ارزیابی توده ها بیماریها از جمله زنگ زرد و فوزاریوم سنبله، سپتوریوز و صفات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی تعداد پنجه، ارتفاع بوته، مقاومت به بیماری، یکنواختی، سلامت بذرها، شکل، فرم و طول خوشه، پنجه های یکنواخت، تعداد پنجه، دوام برگها در زمان رسیدگی خوشه، مقاومت یا تحمل نسبت به بیماریها، ارتفاع بوته، مقاوم به ریزش دانه، زودرسی و سلامت بذور بودند.

گندم نان، بالک تغییر یافته، روش شجره ای، نسلهای در حال تفکیک