زیست سنجی گیاه دارویی اسپند (Peganum harmala) بر برخی از مولفه های رشدی و جوانه زنی گیاهان شاهی و تره به روش ریزوسفر خاک

گیاه دارویی اسپند Peganum harmala گیاهی علفی از خانواده ی Zygophyllaceae است که دارای برگ های منقسم می باشد. اسپند به علت دارا بودن آلکالوئیدهایی نظیر ه ارمین، هارمالول مورد توجه خاص محققین قرار گرفته است. آلالوئیدها خانواده ای بزرگ متشکل از بیش از 15000 متابولیت ثانویه نیتروژن دار است که تقریباً در 20 درصد ازگونه های گیاهان آوندی یافت می شوند.آزمایشی به منظور بررسی اثر آللوپاتی گیاه اسپند (Peganum harmala) بر برخی از مؤلفهای جوانه زنی (طول ریشه چه، طول ساقه چه و درصد جوانه زنی) در دو گیاه تست شاهی و تره، روش ریزوسفر خاک در داانشگاه گنبد کاووس در سال 1391 اجرا گردید. در این آزمایش خاک های بین بوته ای (در عمق 7.5 تا 10 سانتی متر) گیاه اسپند به عنوان شاهد و خاک های زیر بوته ای به عنوان تیمار در نظر گرفته شد. سپس از هر کدام از نمونه های خاک تیمار و شاهد به میزان 20 گرم درون پتریدیش های حاوی کاغذ صافی قرار داده شد. بذرهای ضدعفونی شده تست شاهی و تره به طور جداگانه به تعداد 25 عدد در درون پتری دیش ها با 3 تکرار کشت گردیدند. 10 میلی لیتر آب مقطر به هر یک از نمونه ها اضافه گردید. بذرهای جوانه زده در پایان هفتمین روز شمارش گردیدند. در پایان آزمایش، درصد جوانه زنی، طول ریشه چی و ساقه چه اندازه گیری شد. نتایج آزمایش نشان داد که ریزوسفر خاک تیمار باعث تحریک کنندگی رشد دو مؤلفه طول ریشه چه و ساقه چه گیاه تست تره نسبت به شاهد به ترتیب به میزان 5/9% و 16% شد. در حالی که اثر ریزوسفر خاک گیاه اسپند بر روی ا ین دو مؤلفه به ترتیب دارای دو اثر متفاوت تحریک کنندگی (21%) و بازدارندگی (12%) نسبت به شاهد بود. ریوسفر خاک های تیمار، تأثیر معنی داری بر درصد جوانه زنی گیاهان تست شاهی و تره نداشتند. اثرات مثبت و منفی در گیاه تست شاهی بر مؤلفه های رشدی ممکن است به خاطر مقادیر متفاوت آلکالوئیدهای مترشحه در ریزوسفر خاک، موسیلاژها، مواد آلی و معدنی به علاوه واکنش های متفاوت اندام ها که نتیجه اثر تحریک کنندگی و بازدارندگی رشد داده است.

Keywords:

ریزوسفر خاک , گیاه اسپند , جوانه زنی , آلکالوئید , بذرهای تست شاهی و تره