میترا ژاله رجبی - دانشجوی دکترای مهندسی اقتصاد کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران
علی فیروز زارع - کارشناس ارشد اقتصاد کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد
فرزانه صالحی - کارشناس ارشد اقتصاد کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد

آب به عنوان یکی از نهاده‌های اصلی و محدود کننده تولید، جایگاه خاصی در توسعه پایدار کشاورزی دارد و افزایش مصرف و تخریب منابع آب به منزله تخریب پایه‌های توسعه پایدار کشاورزی به شمار می‌رود. بخش عمده‌ای از عدم تعادل در منابع آب، ناشی از محدودیت طبیعی آن و بخش دیگر متاثر از اقدامات و فعالیت‌های بشر در ارتباط با استفاده از منابع آب می‌باشد که در قالب تخصیص غیر بهینه و استفاده غیر اقتصادی منابع آب ظاهر می‌گردد. مطالعه حاضر در پی دستیابی به الگوی بهینه کشت محصولات زراعی و تخصیص منابع کمیاب از جمله آب می‌باشد به طوری که علاوه بر حداکثر شدن سود، مصرف آب و کودهای شیمیایی حداقل شده و علاوه بر اهداف اقتصادی کشاورز، اهداف زیست محیطی نیز به‌طور همزمان مد نظر قرار گیرد. برای رسیدن به این هدف، مدل برنامه‌ریزی فازی کسری با اهداف چندگانه مورد استفاده قرار گرفته است. نتایج کاربرد این الگو برای یک مزرعه نمونه در خراسان شمالی بازده برنامه‌ای در مدل برنامه‌ریزی کسری فازی، حدود 22 رصد کمتر از مدل برنامه‌ریزی خطی ساده می‌باشد نتایج نشان داد که با استفاده از مدل برنامه‌ریزی فازی کسری، شاخص‌های پایداری نسبت به مصرف آب در بهار، مصرف آب در تابستان و مصرف سم، به ترتیب 12 درصد، 13 درصد و 15 درصد بهبود پیدا می‌کنند. بنابراین می‌توان گفت که مدل برنامه‌ریزی کسری فازی، الگوی کشتی را ارائه می‌دهد که در آن بهره برداران در جهت پایداری عمل می‌کنند

الگوی بهینه، برنامه‌ریزی خطی، برنامه‌ریزی آرمانی فازی کسری