زین العابدین جویبان - دانشجوی کارشناسی ارشد زراعت و عضو باشگاه پژوهشگران جوان دانشگاه آزاد اسلامی واحد بیرجند
سیدغلامرضا موسوی - عضو هیئت علمی و استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد بیرجند
محمدجواد ثقه الاسلامی - مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان جنوبی
سیدحمیدرضا رمضانی - مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان جنوبی

به منظور بررسی اثر سطوح مختلف آبیاری، نیتروژن و سوپرجاذب بر عملکرد، و صفات کیفی توده محلی کنجد آزمایشی در سال 1388 در یکی از مزارع منطقه خوسف بیرجند با استفاده از طرح کرت‌های دوبار خرد شده در قالب بلوک‌های کامل تصادفی به اجرا درآمد. تیمارها شامل دور آبیاری در سه سطح ( 6، 12 و 18 روز) به عنوان فاکتور اصلی، کود نیتروژن در سه سطح (صفر، 100 و 200 کیلوگرم در هکتار ) به عنوان فاکتور فرعی و سوپر جاذب در دو سطح (صفر و 200 کیلوگرم در هکتار ) به عنوان فاکتور فرعی - فرعی بودند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر دور آبیاری بر صفات تعداد کپسول در بوته، تعداد دانه در کپسول، عملکرد دانه و بیولوژیک معنی‌دارگردید ولی بر وزن هزار دانه و شاخص برداشت دانه معنی‌دار نبود به‌طوری که افزایش دور آبیاری از 6 به 18 روز به طور معنی‌دار و به میزان 34/78، 20/72، 44/51 و 44/06 درصد به ترتیب تعداد کپسول در بوته، تعداد دانه در کپسول و عملکرد دانه و بیولوژیک را کاهش داد. اثرسطوح مختلف نیتروژن بر تعداد کپسول در بوته، تعداد دانه در کپسول، عملکرد دانه و بیولوژیک معنی‌داربود ولی بر صفاتی مانند وزن هزار دانه و شاخص برداشت دانه معنی‌دار نگردید. سوپرجاذب نیز بجز بر تعداد کپسول در بوته بر سایر صفات مورد مطالعه اثر معنی‌داری نداشت. براساس نتایج حاصل از این آزمایش حداکثر عملکرد دانه از دور آبیاری 6 روز و مصرف 200 کیلوگرم نیتروژن در هکتار بدست آمد

کنجد، آبیاری، نیتروژن، سوپرجاذب، عملکرد، اجزای عملکرد