فهیمه خواجه نبی - دانشجوی دکترای جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه آزاد اسلامی واحد سمنان
محمد کوچکی - دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا وبرنامه ریزی روستایی ،دانشگاه تهران

شهر مجموعه ای از عوامل طبیعی ، اجتماعی و محیط های ساخته شده توسط انسان است که در آن جمعیت ساکن متمرکز شده اند و یکی از اقسام نحوه زندگی بشر بر سطح زمین و به عنوان استقرار ثابت بشر در محیط زیست است. با نگاهی گذرار به سیما شهرهای اسلامی و بافت کالبدی شهرهای ایران بسیاری از عناصر و اجزای شهری وبخصوص بازراها و مراکز داد وستد ها نقش عمده ای در عملکرد و حیات زندگی شهری ایفا نموده که مورد توجه می باشد.این مقاله یک پژوهش کاربردی است،روش مطالعه بصورت توصیفی- تحلیلی است که گردآوری اطلاعات مورد نیاز به شیوه اسنادی انجام شده است. نتیجه بدست آمده از تحقیق بیانگر این واقعیت است که؛ بازار در شهرهای اسلامی شریان اتصال دهنده دروازه های شهر به مرکز می باشد و در طول تاریخ و حتی امروزه عملکردهای مهم شهری همچون مساجد، مدارس، حمام ها وغیره را در پیرامون خود شکل داده است .در نتیجه می توان بیان داشت که بازار تبدیل به یکی از ارکان مهم مثلث ارگ، مسجد، بازار در شهرهای اسلامی گشته و علاوه بر اهداف اقتصادی،اجتماعی و محیطی در چارچوب های رویکردهای توسعه پایدار ، ویژگی کالبدی ومعماری آن به گونه ای است که آنها را تبدیل به دنیایی از فعالیت ها، تعاملات اجتماعی و اتفاقات شهری نموده است و می توان بیان داشت که بازاردر توسعه شهرهای اسلامی نقش تعیین کننده و اثربخشی داشته است.

بازار،شهر،شهرهای اسلامی،توسعه شهری