نیما انفرادی - دانشجوی کارشناسی ارشد استخراج معدن، دانشگاه صنعتی امیرکبیر
کورش شهریار - دانشیار دانشکده مهندسی معدن و متالوژی دانشگاه صنعتی امیرکبیر

طراحی و شروع ساخت سازه های زیرزمینی در اکثر موارد تنها با آگاهی تقریبی از پارامترهای ژئومکانیکی توده سنگ که برای تعیین روش ساخت و نیز طرح نگهداری ضروری هستند صورت می پذیرد . هدف از تحلیل برگشتی جابه جایی های اطراف تونل در طی دوران احداث آن، اصلاح برآوردهای اولیة پارامترهای ژئومکانیکی زمین می باشد . امروزه کامپیوترها توانایی اجرای بسیاری از تحلیل های عددی را دارند، بنابراین زمان کافی برای انجام پروسة تحلیل برگشتی در اختیار می باشد . تحقیقات انجام گرفته برای پیدا کردن مناسب ترین الگوریتم آنالیز برگشتی از میان سه الگوریتم از تکنیک های جستجوی مستقیم بهینه سازی نشان داد که روش تک متغیره و روش تک متغیرة جایگزین، می توانند با موفقیت مقادیر بهینة پارامترها را صرف نظر از مقادیر اولیة آنها جستجو کنند، در حالی که روش جستجوی الگویی، در برخی از موارد با موفقیت همراه نیست . در این مقاله تحلیل برگشتی با استفاده از روش تک متغیره و با کمک داده های ابزاربندی تونل راه آهن زرقان شیراز صورتگرفت . نتایج نشان داد که پارامترهای مدول الاستیسیته E و نسبت تنش افقی به قائم K با مقادیر ارائه شدة آنها توسط شرکت مشاور متفاوت می باشند و مقدار آنها از این تحلیل به ترتیب برابر با 3/6 GPa و 2 به دست آمد .

تحلیل برگشتی، نرم افزار FLAC، تونل زرقان شیراز