علیرضا ضیائی جاوید - محقق مرکز تحقیقات کشاورزی آذربایجان شرقی
شوقی گویچایلی - مدیر گروه اکوجغرافیای دانشگاه دولتی باکو
رباب آذرمی عربشاه - کارشناس ارشد زمین شناسی زیست محیطی

با توجه به استفاده بی رویه از اراضی و تخریب آنها از یک طرف و نیاز روز افزون به افزایش عملکرد در واحد سطح از طرف دیگر، بهره برداری بهینه ازاراضی بیش از پیش احساس میشود. یکی از راه های رسیدن به این مقصود، ارزیابی کیفی تناسب اراضی برای یک نبات خاص است . دشت پهناور تبریزدر شمال شرق دریاچه ارومیه و غرب استان آذربایجان شرقی واقع می باشد که مساحت بیش از 011111 هکتار را به خود اختصاص داده است. بخش عمدهاین اراضی به کشت محصولات آبی اختصاص یافته اما در بخشهای از این اراضی کاشت محصولات دیم نیز رایج است. مطالعه طبقه بندی تناسب اراضی برایمحصولات گندم آبی، جو، سیب زمینی، پیاز، چغندر قند و کلزا در اراضی دشت تبریز انجام شد. در این مطالعه طبقه بندی تناسب اراضی، از روش پارامتریک )ریشه دوم( استفاده شده است. گزارش مطالعات خاکشناسی و طبقه بندی اراضی که توسط شرکت مهندسین مشاور یکم تهیه شده بود، پس از بررسی مجدد، پایه مطالعات حاضر قرار گرفت. در این مطالعات 42 سری خاک و 024 حالت مختلف شناسائی گردیده است. نتایج این بررسی نشان داد کهاقلیم برای تیپ بهر ه وری گندم آبی، جو، سیب زمینی، پیاز و چغندر قند مناسب و برای کلزا نسبتا مناسب است. نتایج این بررسی نشان دادکه از فاکتورهای عمده محدود کننده تولید در منطقه شیب و پستی و بلندی اراضی و در مورد خاک، بافت و میزان آهک، سنگریزه، اسیدیته و شوری و قلیائیت بوده است. ارزیابی تناسب اراضی در سه مرحله صورت گرفت، در مرحله اول، اطلاعات در باره خصوصیات اراضی، شامل اقلیم، پستی و بلندی، هیدرولوژی و خاک جمع آوری و پردازش گردید . در مرحله دوم، نیازهای رویشی گندم آبی، جو، سیب زمینی، پیاز، چغندر قند و کلزا تعیین و در مرحله سوم، اطلاعات مربوط به خصوصیات اراضی با نیازهای رویشی این محصولات مطابقت داده شد . در این مرحله، کلاس و زیر کلاس تناسب به روش محدودیت پارامتریک بدست آمد. بیشترین و مهمترین محدودیت که باعث کاهش درجه تناسب اراضی گردیده، محدودیت های مربوط به شوری وقلیائیت می باشد

دشت تبریز ، گندم آبی، جو، سیب زمینی، پیاز، چغندر قند