فاطمه آزاددیسفانی - استادیار پژوهش بخش تحقیقات گیاه پزشکی، موسسه تحقیقات پنبه کشور گرگان
محمدرضا زنگی - استادیار پژوهش بخش تحقیقات به نژادی، موسسه تحقیقات پنبه کشور گرگان

بیماری مرگ گیاهچه یکی از بیماری های مهم پنبه در مناطق مختلف کشور می باشد که همه ساله خسارت زیادی به مزارع پنبه کاری وارد می نماید. بیماری مرگ گیاهچه باعث کاهش پتانسیل عملکرد پنبه بوسیله پوسیدگی بذر و مرگ گیاهچه می گردد. عدم استفاده صحیح از سموم شیمیایی، سردی و رطوبت خاکباعث اپیدمی این بیماری می گردد. از بین ژنوتیپ های وارداتی کشور تاجیکستان پنج ژنوتیپ حاصل از بررسی های قبلی انتخاب گردیدند و به همراه رقم تجاریساحل )شاهد( در شرایط مزرعه و ایستگاه تحقیقات پنبه کارکنده )کردکوی( و در دو سال متوالی از نظر بیماری مرگ گیاهچه مورد ارزیابی قرار گرفتند. طرحدر قالب بلوکهای کامل تصادفی در 4 تکرار اجرا گردید. گروهبندی میانگین درصد سبز نکردن 11 روزه نشان داد رقم ساحل بیشتر ین درصد سبز نکردن با 78/73درصد و رقم شماره 11 دارای کمترین درصد سبز نکردن با44/01 درصد بود. به عبارتی در این مرحله رقم شماره 11 دارای بیشاتر ین درصاد سابز با ین ارقام بود. درمقایسه میانگین درصد سبز نکردن 21 روزه نیز مشخص گردید که رقم ساحل به همراه ارقام شماره 11 و 71 به ترتیب باا49/22و54/92و57/72 درصد دارای بیشترین درصد سبز نکردن ورقم شماره 11 نیز در این مرحله با26/24 درصد سبز نکردن از میزان سبز خوبی برخوردار بود. مقایسه میانگین درصدمرگ گیاهچه 71 روزه نیز نشان داد، رقم شماره 11 و 71 بیشترین درصد مرگ گیاهچه )به ترتیب60/46و58/54درصد( و رقم شماره 17 و 11 به ترتیب با24/66و31درصد کمترین درصد مرگ گیاهچه را داشتند و از این نظر متحمل ترین ارقام به بیماری مرگ گیاهچه شناخته شدند. از نظر بوته های بیمار بادرجات آلودگی مختلف1و2و3 تفاوت آماری بین ارقام مورد آزمایش مشاهده نگردید و همه ارقام در گروه آماری مشابه قرار گرفتند. هر چند رقم شاماره 19 دارای بیشترین بوته بیمار با درجه 2 و رقم شماره 17 نیز دارای بیشترین بوته بیمار با درجه 7 بودند.

مرگ گیاهچه، ژنوتیپ، پنبه،گلستان