کریم مهری - کارشناس ارشد توسعه کشاورزی سازمان جهادکشاورزی آذربایجان شرقی
احمد بایبوردی - عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی
مجید خیاط نژاد - کارشناس ارشد اصلاح نباتات، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل، ایران

کلزا ) Brassica napus L. ( از گیاهان روغنی می باشد که به تازگی کشت آن برای تولید روغن در کشور مورد توجه قرارگرفته است. کلزا نیاز فراوان به ازت دارد و غالباً بعنوان گیاهی با نیاز بالای ازت مورد توجه است. اثر طبیعی ازت بر رشد، افزایشارتفاع، افزای شاخه های منتهی به گل آذین و کل تولید ماده خشک می باشد. تراکم بوته تحت تأثیر کود ازته قرار می گیرد. تأثیراساسی ازت بر اجزای عملکرد کلزا معمولاً بصورت افزای تعداد غلاف می باشد که بیشترین سهم را در افزایش عملکرد دانه دارد. گلوکوزینولات کلزا بعنوان فاکتور مهم در ارزیابی کیفی به شمار می رود و به نظر می رسد که از میزان کود ازته تأثیر می پذیرد. از میانعناصر کم مصرف نیز منگنز نقش زیادی در خواص کیفی به خصوص درصد روغن کلزا دارد. به منظور بررسی تاثیر مقادیر مختلف ازتو منگنز بر روی دو رقم کلزای پائیزه، آزمایشی بصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در 22 تیمار و 3 تکرار در سال زراعی 1311 در شهرستان اهر پیاده گردید. فاکتور اول عنصر ازت با چهار سطح ) 50و100و200و300 کیلوگرم در هکتار( از منبع نیتروژن، فاکتور دوم شامل عنصر منگنز با سه سطح5و10و15کیلوگرم در هکتار( از منبع سولفات منگنزو فاکتور سوم شامل دو رقم کلزای Okapi و SLM520 بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که از میان تیمارهای مختلف بکاررفته تاثیر سطوح مختلف ازت بر عملکرد محصول در سطح احتمال یک درصد معنی دار گردید. بیشترین عملکرد با کاربرد 355 کیلهوگرم در هکتهار ازت بدست آمد. همچنین بالاترین عملکرد روغن استحصالی در سطوح کودی N355 , N 255 بدست آمد. همچنین بالاترین میزان روغن با مصرف 255کیلوگرم در هکتار ازت و 10 کیلوگرم در هکتار منگنز خالص حاصل گردید. بیشترین وزن هزاردانه در صورت کاربرد 255 کیلوگرم در هکتار ازت و 10 کیلوگرم در هکتار منگنز بدست آمد. بیشترین تعداد غلاف در بوته با مصرف 255 کیلوگرم در هکتار ازت اندازه گیری شد. هیچیک از تیمارهای مختلف تاثیر معنی داری بر تعداد بوته در واحد سطح نداشتند. مناسبترین درصد پروتئین با در نظر گرفتنحداکثر عملکرد و درصد روغن مطلوب با کاربرد توام 255 کیلوگرم ازت همراه با 10 کیلوگرم در هکتار منگنز بدست آمد. همچنین تاثیر تیمارهای مختلف بر ارقام کلزا معنی دار بدست نیامد

کلزا ازت – منگنز - Okapi و SLM 520 – درصد روغن عملکرد روغن گلوکوزینولات