سحر اسماعیل نیا - دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه گیلان،
حسن رمضانپور - دانشیار گروه خاک شناسی، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه گیلان،

در اراضی شیبدار شدت تغییرات بیشتر از اراضی مسطح است. بنابراین تخمین خصوصیات کیفی پایدار با توجه به موقعیتهای لند اسکیپ میتواند علاوه بر حفظ محیط زیست، در کشاورزی پایدار و حفظ کیفیت خاک نیز مؤثر باشد. با توجه به فراوانی اراضی شیبدار جنگلی وکشاورزی در البرز، بایستی با شناخت و مطالعه دقیق خصوصیات کیفی در این تیپ از اراضی استفاده مناسب و شایستهتری از خاک بهعمل آید. این مطالعه به منظور تأثیر موقعیتهای مختلف شیب بر برخی خصوصیات فیزیکوشیمیایی و بیولوژیکی خاک جنگل انجام شد. بعد از مشاهدات صحرایی و شناسایی خاک، 9 پروفیل در موقعیتهای قله شیب، شانه شیب و پای شیب در سه ترانسکت از یک واحد فیزیوگرافی کوه با مواد مادری گرانیت در جهت غربی تا شمال غربی حفر گردید و سپس تشریح و نمونهبرداری و آزمایشهای فیزیکی،شیمیایی انجام شد. در ترانسکت شاهد در هر موقعیت شیب، اطراف پدون شاهد پلاتهایی به مساحت 05 متر مربع )با ثابت ماندن جهت و درجه شیب( انتخاب و سپس در پلات مورد نظر برای آزمایشات فیزیکی و شیمیایی ) 4تکرار( و بیولوژیکی ) 8 تکرار( نمونهبرداری خاک از عمق 5 05 سانتیمتر انجام شد. طرح آزمایشی در قالب کاملاً تصادفی بود. نتایج نشان داد که فعالیت اسید فسفاتاز و آلکالین فسفاتاز، -بیومس میکروبی و تنفس میکروبی در قله شیب حداکثر بود و این اختلاف در سطح یک درصد معنی دار شد.مقایسه ضریب تغییرات ویژگیهای کیفیت خاک مورد مطالعه نشان میدهد که خواص بیولوژیکی خاک نسبت به سایر خصوصیات از تغییرپذیری بیشتری برخوردار است و دلیل این امر میتواند حساسیت بیشتر پارامترهای بیولوژیکی خاک نسبت به شرایط محیطی باشد. به طور کلی از آنجایی که معیارهای بیولوژیکی خصوصاً فعالیت آنزیمی سریعاً نسبت به تغییرات محیطی و تغییرات مدیریتی عکسالعمل نشان میدهند، کاربرد وسیعی در تعیین کیفیت بیولوژیکی خاک و تغییرات مدیریتی آن دارند.

بیومس میکروبی، تنفس میکروبی، فعالیت فسفاتاز، کیفیت بیولوژیکی، گرانیت