اژدر عنابی میلانی - دانشجوی دکتری دانشگاه تبریز و عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان شرقی
میرسعید عابدی - عضو هیوت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان شرقی

استفاده بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی در شرق دریاچه ارومیه باعث شده است که علاوه بر افزایش شوری آب چاه‌ها و نیاز به تعمیق آن‌ها، آب دریاچه نیز به سفره‌ها نفوذ کند این امر سبب کاهش بیش از پیش کیفیت اب منابع زیرزمینی شده ولی مهم‌تر از آن کاهش آب خود دریاچه است که احداث سدهای متعدد بر این امر دامن زده و می‌رود فاجعه‌ی زیست محیطی بزرگی به وقوع پیوندد. سطح زیر کشت بالای گندم در اراضی شرق دریاچه و عدم آگاهی زارعین از نیاز آبی و عدم انتخاب رقم متحمل و مناسب از دلایل عمده استفاده بی‌رویه از منابع محدود آب است. به همین علت مطالعه حاضر با هدف تعیین رقم متحمل به شوری برای منطقه و تعیین نیاز آبی آن در شرایط شور، به مدت سه سال زراعی صورت گرفته است. در این آزمایش سه رقم گندم با سه نوع شوری آب آبیاری مورد مطالعه قرار گرفت. این مطالعه بصورت فاکتوریل با طرح پایه‌ی بلوک‌های کامل تصادفی در 3 تکرار باجراء درآمد. سطوح مختلف شوری آب آبیاری عامل A و رقم‌های گندم عامل B را تشکیل می‌دادند، آب آبیاری در سه سطح غیر شور، (فرمول در متن اصلی مقاله) لب شور، (فرمول در متن اصلی مقاله) و شور، رقم‌های گندم نیز عبارتند از الوند زرین و (فرمول در متن اصلی مقاله) نتایج نشان داد که از نظر عملکرد، کارائی مصرف آب و وزن هزاردانه، تیمارهای (فرمول در متن اصلی مقاله) اختلاف معنی‌دار نداشته ولی نسبت به تیمار (فرمول در متن اصلی مقاله) وضعیت مطلوب‌‌تری دارند. از نظر شاخص برداشتع پروتئین دانه، پارامترهای تولید، ارتفاع بوته و طول سنبله اختلاف معنی‌داری بین تیمارهای شوری مشاهده نگردید، از نظر عملکرد بیولوژیک دانه و کاه و کلش، کارآئی مصرف آب و وزن هزار دانه،‌رقم الوند بهتر از ارقا دیگر بود. برسی شوری نیمرخ خاک در طی سه سال آزمایش هم نشان داد که آبیاری با آب غیر شور بطور قابل توجهی شورنیمرخ خاک را کاهش می‌دهد و آبیاری شور باعث افزایش شوری در نیمرخ سطحی خاک می‌شود در این میان تأثیر آبیار با آب لب شور در تغییر شوری نیمرخ خاک به دلیل اعمال نیاز آبشوئی، محسوس نبود.

آب شور، نیمرخ شوری، کارائی مصرف آب،‌پارامترهای تولید