سعید امیراصلانی صبا - دانش آموخته رشته علوم خاک - فیزیک و حفاظت خاک. دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز، گروه علوم خاک و آب، تبریز، ایران
صمد دربندی - استادیار و عضو هیئت علمی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز، گروه علوم خاک و آب، تبریز، ایران
فرهاد فرح وش - استادیار و عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز، گروه زراعت و اصلاح نباتات، تبریز، ایران
منوچهر یوسف زاده - دانشگاه آزاد اسلامی واحد ماکو، پژوهشگران جوان و نخبگان، ماکو، ایران

کشت گیاهان شور زیست با بهره‌گیری از آب‌های لب شور، آب زهکش و آب دریا در تولید گیاهان متحمل به شوری و یاشورپسند (هالوفیت‌ها) موجب کاهش فشار بر منابع محدود آب شیرین می‌شود. شورپسندها گیاهانی هستند که قادرند چرخه زندگی خود را در اراضی شور کامل‌ کنند و در صورت وجود برنامه‌های مدیریتی درست، می‌توان از آن‌ها به نحو مطلوب بهره‌بردرای کرد. ایران یکی از غنی‌ترین کشورهای دنیا زا نظر فلور گیاهی است و تاکنون بیش از 6200 گونه گیاهی در فلور آن شناسایی شده است. از این تعداد 354 گونه آن را شورپسندها تشکیل داده و روز به روز نیز با تکمیل مطالعات تعداد آن‌ها افزایش می‌یابد. هدف از این تحقیق، مطالعه اثر سه گونه گیاهی شورپسند سالسولا سودا (salsola soda L.) آلنیا گلئوکا (M.Bieb) aellenia glaucaaellen و هالوکنموم استروبیلاسه‌اوم {pll}M.B) halocnemum strobilaceum در کاهش میزان شوری و سدیمی خاک می‌باشد. طبق نتایج به دست آمده از ازمایشاتع هر سه گونه توانایی کاهش شوری و سدیمی خاک را دارند. وضعیت خاک تحت کشت هر سه گونه ی مورد مطالعه پس از برداشت گسترده و مداوم این گونه‌های مقاوم در اراضی شور و سدیمی، می‌توان انتظارداشت که پس از مدتی از میزان املاح خاک کاسته شده و کیفیت خاک، برای کاشت محصولات زراعی و حساس به شوری‌های بالا بهبود یابد، از سوی دیگر در جلوگیری از گسترش اراضی شور و سدیمی و فرایندهای بیابان‌زایی، حرکت شن‌های روان و فرسایش خاک، کشت گونه‌های هالوکنموم استروبیلاسه‌اوم، آلنیاگلئوکا و سالسولا سودا نقش مهمی خواهند داشت. با توجه به هزینه بر بودن عملیات مهندسی و مشکلات کاربردی و مدیریتآن‌ها در سایر روش‌های اصلاح خاکهای شور و سدیمی، استفاده از روش بیولوژیکی وکشت هالوفیت‌ها به عنوان بهترین گزینه برای اصلاح اراضی شور و سدیمی مطرح است. بنابراین پیشنهاد می‌شود که از سه گونه‌ی بررسی شده در این پژوهش، که بخش گسترده‌ای از فلور طبیعی حاشیه‌ی دریاچه ارومیه را در تشکیل می‌دهند برای اصلاح خاک‌های شور و سدیمی استفاده شود و طی آزمایشاتی، کشت این گونه‌ها در شرایط مزرعه‌ای ارزیابی شود تا امکان تعمیم نتایج گلخانه‌ای به عرصه فراهم گردد.

گیاه شورپسند، اصلاح خاک، شوری و سدیمی