امین نیروبخش - کارشناس ارشد سازه های آبی
امین بردبار - دکترای هیدرولیک
محمد حیدرنژاد - دکترای هیدرولیک

مواد معلق رودخانه براساس اندازه و وزن خود ته نشین می شوند وآنچه درانتهای مسیر رودخانه باقی می ماند مواد معلقریزدانه ای است که با ته نشین شدن درکانال های آبیاری مشکلات عدیده ای را بوجود می آورند. یکی ازاین سازه ها سیفونمعکوس می باشد که درمعرض رسوب گذاری قرار می گیرد. تجمع رسوبات در قسمت افقی سیفون و بازوی خروجی آن باعثبروز مشکلات زیادی ازجمله کاهش ظرفیت سیفون و در نتیجه وقوع پدیده بلو بک ( پس زدن جریان)درکانال بالادست میشود. از آنجائیکه تخلیه رسوبات معمولا توسط نیروی انسانی انجام می گیردواین عمل مستلزم قطع آب برای مدت طولانی وصرف هزینه زیاد می باشد ، خارج نمودن این مواد رسوبی مشکلات عدیده ای به همراه دارد و از لحاظ اقتصادی مقرون بهصرفه نیست. دراین تحقیق سیفون معکوس کرخه مورد بررسی قرار گرفت.سپس مطالعات وتحقیقات لازم در این زمینه بعملآمد وآمار واطلاعات مورد نیاز جمع آوری گردید. مبحث هیدرولیک رسوب در سیفون مورد توجه قرار گرفت واز منابع ومأخذموجود وتحقیقات قبلی دراین زمینه استفاده گردید.پس از بررسی دانه بندی رسوبات وبا درنظرگرفتن بزرگترین قطر این ذراتومشخصات هیدرولیکی جریان وسیفون و همچنین شبیه سازی جریان در سیفون با نرم افزار مایک اا، مشخص گردید کهسیفون طراحی شده با شرایط برقراری جریان رسوبگذار نخواهد بود. اما در اثر قطع جریان آب این امر اتفاق خواهدافتاد.

سیفون معکوس ، انتقال آب ، مواد معلق ، رسوب گذاری ، گرفتگی ، تخلیه رسوبات