بهرام برومندزاده - دانشجوی کارشناسی ارشد سازه های آبی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات خوزستان
محمود شفاعی بجستان - استاد دانشکده علوم ومهندسی آب دانشگاه شهید چمران اهواز
امین بردبار - استادیارگروه مهندسی آب دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات خوزستان

سیفون معکوس یا وارونه مجرای بسته ای است که بصورت پر و تحت فشار عمل می کندو برای انتقال آب از زیر جاده، راه آهن،رودخانه، دره یا کانال بکار گرفته میشود. تجمع رسوبات در قسمت افقی سیفون ویا بازوی خروجی آن باعث بروز مشکلاتزیادی ازجمله کاهش ظرفیت سیفون ودر نتیجه وقوع پدیده بلو بک ( پس زدن جریان) درکانال بالادست می شود . از آنجائیکهتخلیه رسوبات معمولا توسط نیروی انسانی انجام میگیردواین عمل مستلزم قطع آب برای مدت طولانی و صرف هزینه زیاد میباشد ، خارج نمودن این مواد رسوبی مشکلات عدیدهای به همراه دارد و از لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه نیست. دراین تحقیقابتدا به بررسی پروژه سیفون معکوس نهر عرایض در خرمشهر وآشنایی با مشکل مورد نظر پرداخته شد.سپس مطالعات وتحقیقاتلازم در این زمینه بعمل آمد وآمار واطلاعات مورد نیاز جمع آوری گردید.مهمترین مشخصات طراحی پروژه بازنگری شده ومبحثهیدرولیک رسوب در سیفون مورد توجه قرار گرفت وپس از مشاهدات ونمونه برداریهای صحرایی وکارگاهی ، آزمایشات لازم بهمنظور مشخص شدن دانه بندی رسوبات وبار معلق انجام شد . حال با درنظرگرفتن بزرگترین قطر ذرات ومشخصات هیدرولیکیجریان وسیفون ، مشخص گردید که سیفون ساخته شده به شرط وجودجریان رسوبگذار نخواهد بود.

سیفون معکوس ، تنش برشی ، سرعت بحرانی ، عرایض ، خرمشهر ، مواد معلق ، رسوب گذاری