پرویز خسروی - کارشناسی ارشد مدیریت فناوری اطلاعات دانشگاه شهید بهشتی، مرکز تحقیقات هواشناسی کاربردی استان سیستان و بلوچستان
حسینعلی خمری - دانشجوی کارشناسی ارشد اقلیم شناسی دانشگاه پیام نور ابرکوه
امیرحسین حلبیان - استادیار گروه اقلیم شناسی دانشگاه پیام نور اصفهان

بلایای طبیعی نتیجه آثار یک خطر محیطی روی سیستم اقتصادی-اجتماعی یک جامعه آسیب پذیر است که موجب اختلال در روال طبیعی امور آن جامعه شده و مانع از ایفای نقش مناسب جامعه برای کنار آمدن با آثار آن می شود. یکی از مهمترین بلایای طبیعی، پدیده خزنده و تدریجی خشکسالی است که معادل یک دوره با شرایط آب و هوایی خشک و غیر عادی بوده و به اندازه کافی دوام داشته تا عدم تعادل جدی در وضعیت هیدرولوژیکی یک ناحیه ایجاد کند. کشور ایران با توجه به وضعیت جغرافیایی و اقلیمی خود همانند بسیاری از کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا از خشکسالی های مداوم رنج می برد. با توجه به پیامدهای منفی و ناخواسته پدیده پیچیده و چندبعدی خشکسالی بر رشد و توسعه جوامع از یکسو و پتانسیل کشور ایران برای وقوع خشکسالی از سوی دیگر، تدبیر سازوکارهای جهت دار برای مقابله، کنترل و مدیریت بحران خشکسالی ضروری می نماید. شکاف بارز میان هماهنگ سازی و به اشتراک گذاری دانش و اطلاعات، همواره یکی از حلقه های مفقوده در مدیریت بحران بلایای طبیعی نظیر خشکسالی بوده است. لذا مدیریت دانش می تواند نقش موثری در فرآیند مدیریت بحران خشکسالی ایفا کند. هنگام مواجهه با بحران خشکسالی، تجارب سازمانها و افراد درگیر، در اداره کردن بحران و ثبت این تجارب به عنوان دانش سبب می شود تا سازمانها اشتباهاتشان را ببینند و آموزش سازمانی وسیعی را شروع کرده که کسب، تسهیم و رسمی سازی دانش مدیریت بحران را تسهیل می کند. در این پژوهش، با بررسی مبانی نظری مدیریت بحران خشکسالی و مدیریت دانش و مصاحبه با متخصصین و مدیران درگیر با پدیده خشکسالی و مدیریت دانش، عوامل کلیدی موفقیت مدیریت خشکسالی بر مبنای مدیریت دانش، تعیین و تبیین شد. در گام بعدی با استفاده از تکنیک تحلیل سلسله مراتبی(AHP) به اولویت بندی این عوامل پرداخته شد و دو فرضیه اصلی پژوهش آزمون شد. بطور کلی تحقیق حاضر، هم از جنبه نظری، موجب توسعه و گسترش مبانی نظری مدیریت بحران خشکسالی و مدیریت دانش می شود و هم از جنبه کاربردی، نتایج این پژوهش می تواند خطوط راهنمایی را برای موفقیت سازمانهای درگیر با مدیریت بحران خشکسالی در کشور فراهم نماید.

خشکسالی، مدیریت بحران، مدیریت دانش، ایران، AHP