پرویز خسروی - کارشناسی ارشد مدیریت فناوری اطلاعات دانشگاه شهید بهشتی، مرکز تحقیقات هواشناسی کاربردی استان سیستان و بلوچستان
حبیب الله سالارزهی - دانشیار دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه سیستان و بلوچستان
سولماز میرشکاری - کارشناسی ارشد مدیریت فناوری اطلاعات دانشگاه سیستان و بلوچستان
محمدرضا سالاری فنودی - کارشناسی ارشد هواشناسی کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران

وقوع بلایای طبیعی نظیر سیل، زلزله، طوفان، خشکسالی و همانند آنها تغییراتی در شرایط زیست محیطی است که سبب گسسته شدن روند زندگی مردم می شود و خسارتهای اقتصادی، اجتماعی و محیطی گسترده ای بر جوامع تحمیل می کند. امروزه فناوری اطلاعات و ارتباطات از جایگاه ویژه ای در به حداقل رساندن اثرات بلایای طبیعی بر جوامع برخوردار است. همه گیر شدن استفاده از ابزارهای فناوری اطلاعات و ارتباطات مانند رسانه های اجتماعی و سیستمهای ارتباطی موبایل باعث افزایش مشارکت مردم در اقدامات واکنشی به بحرانهای طبیعی شده است. ایران نیز یکی از 10 کشور آسیب پذیر دنیا در برابر بلایای طبیعی است و قرار داشتن این کشور روی خط زلزله آسیا، وجود کوه‌های آتشفشانی متعدد و سواحل گسترده در شمال و جنوب آن، زمینه را برای بروز بحرانهای طبیعی خانمان برانداز فراهم کرده و به همین سبب هر ساله شاهد وقوع این قبیل حوادث در گوشه و کنار کشور هستیم. با توجه پتانسیلهای موجود کشور در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات، می توان با کاربردی نمودن این فناوریها در مدیریت بحران بلایای طبیعی، گامهای مهمی در راستای کاهش اثرات بلایا برداشت. در این پژوهش، با انجام مطالعات کتابخانه ای، 9 ابزار پرکاربرد فناوری اطلاعات در مدیریت بحرانهای طبیعی در ایران مانند شبکه های اجتماعی، ویکی ها، اتاقهای گفتگو و ... تعیین شدند. سپس جهت رتبه بندی این ابزارها، 8 معیار از مبانی نظری استخراج گردید و بصورت یک پرسشنامه مقایسه زوجی، از خبرگان این حوزه نظرخواهی شد. در نهایت با استفاده از تکنیک تحلیل سلسله مراتبی(AHP) فرضیه های تحقیق آزمون شد و فهرست رتبه بندی شده ای از این ابزارها تهیه شد که می تواند خطوط راهنمایی را برای تصمیم گیرندگان حوزه مدیریت بلایای طبیعی در کشور فراهم نماید.

فناوری اطلاعات و ارتباطات، مدیریت بحران، ایران، AHP