شب بو وزیرپور - سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران
علی اکبر رضایی - مدیرگروه مدیریت شهری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران

امروزه با افزایش بی سابقه جمعیت شهرها و رشد شهرنشینی، پیشگیری، کاهش مخاطرات و مقابله با سوانح طبیعی به ویژه زلزله، و افزایش تاب آوری شهری در مقابل سوانح، به یکی از چالش های مهم مدیریت شهری بدل شده است. شهر تهران همانند بسیاری از شهرهای جهان با توجه به قرارگرفتن بر روی چندین گسل فعال اصلی و فرعی، موقعیت ویژه زمین شناسی، بالا بودن جمعیت و تمرکز اکثر مراکز اداری و اقتصادی، از جمله مناطق حساس و در معرض خطرات ناشی از وقوع زلزله است که دیر یا زود چنین چالشی را پیش رو خواهد داشت. تجربیات به دست آمده از وقوع زلزله های اخیر بیانگر آن است که برای کاهش مخاطرات سوانح و کنترل و مهار بحران زلزله در شهرها، لازم است تاب آوری شهری افزایش یابد. این به معنای آن است که در قالب برنامه ای مدون، تلاش های مستمر و مجدانه ای قبل از وقوع سانحه صورت پذیرد تا هر نوع سیستم شهری با ایستادگی و مقاومت در سوانح، بازتوانی سریع را تجربه کند. چنین تلاش هایی نیازمند آماده نمودن دستگاه های مسئول و مقاوم سازی ساختمان ها و تاسیسات زیربنایی از یکسو و توانمندسازی و آماده ساختن مردم به منظور کاهش مخاطرات سوانح، پیشگیری و ارتقای سطح آمادگی از سوی دیگر است.با توجه به این امر، در پژوهش حاضر با هدف بررسی توانمندسازی شهروندان و رابطه آن با افزایش تاب آوری شهری و ارتقای مشارکت شهروندان در مدیریت بحران زلزله به بررسی رابطه راهبردهای اطلاع رسانی و آگاه سازی عمومی، آموزش عملی و کاربردی (کسب مهارت ها)، حساس سازی، تقدیر گرایی و اعتماد اجتماعی به عنوان راهبردهای عمده و اصلی در توانمندسازی شهروندان، و افزایش تاب آوری شهری و مشارکت در مدیریت بحران زلزله پرداخته شده و با بهره گیری از روش های مطالعه کتابخانه ای و میدانی با استفاده از پرسشنامه داده ها جمع آوری و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. در این مقاله یافته های این تحقیق مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

زلزله، توانمندسازی، شهروندان، تاب آوری، مدیریت بحران، مشارکت