جواد بابائی - دانشجوی دوره دکتری تخصصی سلامت در بلایا و فوریتها، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی تهران، تهران
رضا پوررجب - مدیر عامل شرکت آب و فاضلاب استان آذربایجان شرقی
ابراهیم سلیمانی هرق - رئیس امور آب شهرستان هشترود
صمد شکری - کارشناس مسئول آموزش شرکت آب و فاضلاب استان آذربایجان شرقی

آب مایه حیات بوده و بعد از هوا ضروری ترین نیاز موجودات زنده است. آب علاوه بر آشامیدن در بسیاری از زمینه های دیگر نیز ضروری است. آب ناسالم عامل انتقای بسیاری از بیماریهای واگیر است. به دنبال بلایا نیز به دلیل تخریب منابع تامین و توزیع آب، یکی از چالشهای مدیریت پاسخ تامین آن است. در زلزله های دوقلوی سال 91اهر، هریس و ورزقان که مناطق وسیعی را تحت تاثیر قرار دادند، تامین آب یکی از چالشهای مهم مسئولین بود. این مطالعه به بررسی چالشهای تامین آب در مناطق زلزله زده پرداخته است.در این مطالعه کیفی، چالشهای تامین آب آشامیدنی خانوارهای روستائی در مناطق زلزله زده اهر، هریس و ورزقان بررسی شده است. برای جمع آوری داده ها از مصاحبه با استفاده از سئوالات نیمه ساختار یافته با مردم و دست اندرکاران تامین آب و یا نظارت بر سلامت آن استفاده شده است. مصاحبه ها ضبط شده و سپس متن آنها استخراج و به روش تحلیل محتوا آنالیز، کدبندی و طبقه بندی شدند.در این بررسی با 16 نفر از روستائیان زلزله زده، 9 نفر از کارکنان نظارت کننده بر سلامت آب و 6 نفر از دست اندرکاران تامین آب مصاحبه شد. نتایج تحلیل محتوای مصاحبه‌ها نشان داد که تقریباً همه منابع تامین آب در مناطق روستائی دچار طیفی از آسیبها از تخریب کامل تا ترکیدگی شده و عملاً غیر قابل استفاده شدند. برای تامین آب از مجموعه ای از روشها مثل توزیع آبهای بطری شده، آبرسانی به وسیله تانکر، ایجاد شیرهای برداشت موقت، استفاده از مخازن پلی اتیلنی و ترمیم منابع آسیب استفاده شد. مهمترین نقطه قوت تامین آب در این مناطق تامین سریع آب مورد نیاز مردم و استفاده از آب بطری شده و مهمترین نقطه ضعف آن عدم هماهنگی و استفاده نامناسب از آب تهیه شده بود.مطالعات متعدد بر اهمیت تامین آب در بلایا تاکید نموده و آنرا یکی از مهمترین اقدامات بلافاصله پس از بلایا به حساب آورده اند. با این حال، علیرغم وجود پتانسیل فراوان در کشور، مدیریت تامین آب در مناطق بلازده دارای چالشهای متعددی است. بنابراین بایستی ادارات عضو کارگروه مربوطه، اقدامات خودشان را بایستی با هماهنگی و آمادگی قبلی سریع شروع کنند و با تدوین برنامه، تمرین و ذخیره نمودن ملزومات و تجهیزات ضروری آمادگی خود را حفظ کنند.

بلایا، زلزله، آب آشامیدنی، مناطق روستائی آذربایجان شرقی