مسعود فلاح - دانشجوی دکتری شهرسازی، دانشگاه هنر اصفهان، گروه شهرسازی، اصفهان، ایران
محمد مسعود - استادیار، دانشگاه هنر اصفهان، گروه شهرسازی، اصفهان، ایران
اسداله نوایی - کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، مدرس دانشگاه جامع علمی کاربردی

در دهه های اخیر افزایش جمعیت جهان به خصوص در مناطق شهری به عنوان یک پدیده مهم، پیچدگی ها و مشکلات زیادی را در زمینه های مختلف ایجاد کرده است . در این میان حوداث طبیعی و غیر طبیعی یکی از مهم ترین موضوعات در حوزه های برنامه ریزی و طراحی شهری به جهت مدیریت بحران و خطر پذیری، کاهش ریسک و آسیب ها ، افزایش ایمنی و کیفیت زندگی می باشد. در واقع شهر به عنوان بستر وقوع حوادث دارای اهمیت زیادی می باشد، ازاینرو برنامه ریزی، شناخت فضاهای شهری و طراحی مناسب آن راهی است به سوی برآوردن نیازهای گوناگون شهروندان در سه بعد پیشگیری، مقابله و اقدامات پس از بحران. بنابراین در برخورد با بحران ها در طراحی شهری توجه به اصل انعطاف پذیری به عنوان یکی از عوامل خلق فضای شهری با کیفیت و تاب آور، فضا را قادر می سازد تا گزینه های متعددی را در هر زمان جهت مقابله و کاهش خطر پذیری و اثرات بحران به شهروندان ارائه نماید. حال در این پژوهش تلاش گردیده ضمن اشاره به اصول تاب آوری به تبیین معیارهای طراحی شهری تاب آور و مفهوم انعطاف پذیری و راه های تحقق آن در فضای شهری پرداخته شود، همچنین اصول و معیارهایی به منظور دستیابی به تاب آوری در طراحی ساختمان ها ارائه گردد. گفتنی است حصول به این فضا با دارا بودن مؤلفه های انعطاف پذیری ، نخست نیازمند پیش شرط هایی است که شامل نفوذپذیری، تنوع، و خوانایی بوده و سپس لازمه های کالبدی به همراه عناصر سازنده ی آن یعنی فعالیت ، مکان و مردم. با مهیا شدن این مؤلفه ها ، انعطاف پذیری زمینه ظهور در فضای شهری را به شکل های گوناگون برای مدیرت موثر بحران در سه سطح ذکر شده، افزایش کارایی سیستم و کاهش خطرات، در دو مقیاس خرد و کلان را خواهد یافت.

فضای شهری، انعطاف پذیری، تاب آوری، مدیریت بحران