عباس راعی تبار - دانشجوی دکترای مهندسی انرژی، کارشناس ارشد واحد نگاشت و مدیریت هوشمند موتور، ایپکو
سعید جعفری - فوق لیسانس مهندسی مکانیک، کارشناس ارشد مهندسی محصول، ایپکو
علی اصغر حمیدی - عضو هیئت علمی دانشکده مهندسی شیمی، دانشگاه تهران

حسگرهای اکسیژن صفحه ای که بر پایه دی اکسید زیرکونیا ساخته شده اند در مجموعه مدیریت هوشمند خودروها به همراه مبدل شیمیایی سه منظوره، برای تنظیم نسبت هوا/سوخت و کاهش آلایندگیهای خروجی خودرو مورد استفاده قرار می گیرند. در این مقاله اصول عملکرد و فن آوری این حسگرها در یک خودروی دو سوخته که از گاز و بنزین استفاده می نماید مورد مطالعه قرار می گیرد. این نوع از حسگرها وظیفه اندازه گیری مقدار اکسیژن و مقدار لامبدای گاز خروجی در موتور خودروها را برعهده دارند و اساس کارکرد انها بر مبنای قانون نرنست بنانهاده شده است. در اندازه گیری نسبت هوا/سوخت عملکرد واکنشگر به منظور ایجاد تعادل مناسب بین فشارهای جزئی اکسیژن در مرزهای سه فاز پلاتین/گاز/زیرکونیا ضروری است. بعلاوه ولتاژ تغذیه گرمکن حسگر به منظور تنظیم دما در نقطه عملکردی حائز اهمیت است. تاثیر ذرات خارجی که از طریق هوای ورودی و یا عدم آب بندی روغن و سوخت وارد گازهای خروجی می شوند و به حسگر می رسند باید مورد توجه و آزمون قرار گیرند. همچنین این حسگر نیاز به یک هوای مرجع برای عملکرد دارد که این هوا از طریق رشته سیم های ارتباطی بین ECU و حسگر تامین می شود. در برررسی یک نمونه عملی، عملکرد حسگر اکسیژن خودرویی که دارای ایراد لرزش و ایجاد آلایندگی زیاد شده بود مورد بررسی قرار گرفت که مشخص گردید بدلیل مسموم شدن هوای مرجع آن از طریق نشت گاز از محل تنظیم کننده فشار گاز، قرائت عدد لامبدا دچار اختلال شده و باعث غنی سازی سوخت و ایجاد لرزش و دود زیاد از موتور شده است.

حسگر اکسیژن، واکنشگر شیمیایی، قانون نرنست، کنترل آلایندگی اگزوز، موتور دوگانه سوز