اکرم قربانپور - دانشجوی دکتری دانشگاه خوارزمی تهران

به منظور بررسی اثرات نامطلوب کادمیم بر صفات رویشی و شاخص های فیزیولوژیک گیاه سویا (Glycine max(L.)Merr) واریته ویلیامز، آزمایش گلخانه ای در قالب طرح آماری بلوک های کاملاض تصادفی به اجرا درآمد. گیاهک های 5 روزه به گلدان هایی با بستر شنی مربوطب شده با محلول غذایی هوگلند در شرایط کنترل شده انتقال یافتند. گیاهان 16 روزه تحت تیمار غلظت های مختلف ک لرید کادمیوم (0، 5 و 20 میکرومولار) قرار گرفتند. و بعد از 24 روز گیاهان جهت سنجش های بیوشیمیایی و فیزیولوژیکی برداشت شدند. نتایج به دست آمده نشان داد که افزایش کادمیوم موجب کاهش معنی دار میزان رشد نسبی (RGR)، میزان همگونی سازی خالص (NAR)،میزان رشد نسبی برگ (RLGR)، سطح ویژه برگی (SLA)، میزان سطح برگی (LA)، وزن خشک ریشه (RDM)، وزن خشک اندام هوایی (SHDM)، محتوای آب برگ در واحد سطح (LWCA) و نسبت ریشه به ساقه گردید. باافزایش غلظت کادمیوم، بویژه در غلظت 20 میکرومولار علائم زردی (کلروز)، پزمردگی، ریزش برگ و نیز حضور لکه های نکروزه در برگ ها و میانگره ها مشاهده گردید که احتمالاً به علت تغییر در متابولیسم فنیل می باشد. همچنینافزایش کادمیوم با اهش معنی دار شدت فتوسنتز و افزایش معنی دار شدت تنفس و نقطه جبران (CO(2 برگ ها و افزایش میزان پراکسیداسیون لیپید ریشه در هر دو غلظت 5 و 20 میکرومولار همراه شد. به طور کلی و به عنوان یک نتیجه گیری از این آزمایش و با توجه به اثرات منفی این عنصر بر رشد و فتوسنتز گیاه می توان گفت که کادمیم به عنوان یک عنصر سمی برای سویا محسوب شده و به این جهت کشت آن در خاک های آلده به این عنصر، قابل توجیه نبوده و توصیه نمی شود.

کلرید کادمیوم، فتوسنتز، تنفس، نقطه جبران (CO(2، پارامترهای رشد، پراکسیداسیون لیپید، سویا