اثرات اشعه فرابنفش بر متابولیت های ثانویه گیاهان دارویی

گیاهان گروه بزرگ و متوعی از ترکیبات آلی به نام متابولیت های ثانویه را تولید می کنند که توسط انسان به عنوان ترکیبات دارویی مصرف می شوند. بسیاری از این ترکیبات دارای اهمیت سازش مهمی در حفظ گیاهان در مقابل علف خوارها، آلودگی های محیطی، جذب گرده افشان ها، پخش کننده بذر و نیز به عنوان موا آللوپاتیک می باشند. عوامل محیطی مختلف نه تنها باعث تغییرات در رشد بلکه باعث تغییر در کمیت و کیفیت متابولیت های ثانویه گیاهان دارویی می شوند. از آنجاکه اکوسیستم نقش عمده ای در بیوسنتز متابولیت های ثانویه دارد لذا مطالعه تأثیر تغییرات اکوسیستم بر تولید متا بولیت های اولیه و ثانویه گیاهان ضروری است. بین ویژگی های نور و تولید متابولیت های ثانویه گیاهان دارویی یک رابطه نزدیکی وجود دارد و نور نقش های اکولوژیکی مهمی در تولید ترکیبات ثانویه این نوع گیاه دارد و فعالیت گیاه در سنتز متابولیت های دارویی تحت تأثیر شرایط مختلف نوری فرق د ارد. تخریب لایه اوزون استراتوسفر باعث افزایش تابش اشعه ماوراء بنفش در لایه تروپوسفر می شود. اشعه ماوراء بنفش به سه نوار با طول موج های UV-C (254-280nm), UV-B (289-320nm), UV-A(320-390nm) تقسیم می شوند. گیاهان برای حفاظت از خود در مقابل این اشعه از سازوکارهای دفاعی شامل مکانیسم های آنزیمی و غیرآنزیمی استفاده می کنند. در حفاظت غیر انزیمی سنتز ترکیب هایی چون اسید آسکوربیک، کارتنوئیدها، فلاوونوئیدها، آنتوسیانین ها و آلکالوئیدها افزایش می یابد، تغییر زاویه برگ ها نسبت به اشعه ی تابشی و افزایش اختصاصات منعکس کننده ی سطح برگ ها، م کانیسم های دیگر مقاومت هستند و از این سازوکارهای دفاعی می توان در مورد گیاهان دارویی استفاده کرد. با توجه به اهمیت برخی از این ترکیب ها در زندگی بشر امروز، ان مقاله به بررسی أثیر اشعه فرابنفش بر تجمع متابولیتهای ثانویه در گیاهان می پردازد.

Keywords:

متابولیت های ثانویه , گیاهان دارویی , اکولوژیکی , ماوراء بنفش , آلکالوئید