سیروس شیراوند - دانشجوی کارشناسی ارشد آبخیزداری دانشگاه صنعتی اصفهان
مسلم دهداری - دانشجوی کارشناسی ارشد آبخیزداری دانشگاه صنعتی خاتم الانبیا (ص) بهبهان
محمد ولی زاده - دانشجوی کارشناسی مرتع و آبخیزداری دانشگاه ایلام
افشین صادقی راد - دانشجوی کارشناسی ارشد آبخیزداری دانشگاه تهران

برآورد میزان فرسایش و رسوب در حوزه های آبخیز بدون آمار یکی از مسائل اساسی حوزه ها بوده و استفاده از روش های تجربی را لازم می نماید تا داده های حاصل بتواند مبنایی برای برنامه ریزی های مدیریتی واقع گردد. حوزه آبخیز تنگ دالاب یکی از زیرحوزه های حوزه مانشت و قلارنگ با مساحت 39/2 کیلومتر مربع در استان ایلامی می باشد که وقوع انواع فرسایش در آن قابل ملاحظه بوده، لذا برآورد مقدار رسوب و کمی سازی آن بر اساس روابط تجربی جهت طرح های حفاظت آب و خاک ضروری می نماید. در این تحقیق فرسایش و رسوب حوضه از نظر کمی و کیفی با استفاده از مدل MPSIAC در محیط GIS مورد محاسبه قرار گرفته است. در تحقیق صورت گرفته حوزه مورد مطالعه به 3 واحد کاری تقسیم گردیده و امتیاز 9 عامل مؤثر در مدل MPSIAC در هر واحد کاری تعیین و با جمع کردن آنها میزان R (درجه رسوبدهی) در هر واحد کاری و با توجه به نسبت مساحت آنها در کل حوزه بدست آمد و در نهایت با قرار دادن میزان R بدست آمده در رابطه مربوطه میزان رسوب برآورد گردید. پس از تهیه واحدهای کاری و بررسی های لازم و سایر اطلاعات مورد نیاز با توجه به اهداف مورد نظر و روش کار امتیاز R متوسط 79/63 به دست آمد. با قرار دادن R در رابطه شماره 1 مقدار رسوب ویژه 326/93 متر مکعب در کیلومتر مربع در سال به دست آمد که با احتساب متوسط وزن مخصوص برابر 1/36 میزان رسوب برابر 444/62 تن در کیلومتر مربع در سال می باشد. در ضمن، براساس جدول شماره 3 مشاهده گردید که حوزه آبخیز تنگ دالاب از نظر فرسایش و تولید رسوب در وضعیت متوسط قرار داشته و شدت رسوبدهی آن بین 75-50 می باشد. همچنین مشاهده شد میزان رسوب برآورد شده در این حوزه در ک لاس فرسایشی 3 از نظر طبقه بندی کیفی فرسایش در ک لاس درجه متوسط قرار داشته و طبق تعریف این کلاس، میتوان گفت که در این ح وزه جدا شدن و جابه جایی ذرات خاک به میزانی است که اجرای برنامه های حفاظت خاک و آب ضرورت اولویت داشته و استفاده از اراضی محدودیت زیادی دارد.

فرسایش و رسوب، MPSIAC, GIS، تنگ دالاب ایلام