امیررضا نعمتیان - دانشجوی کارشناسی ارشد واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل
علی عبادی - عضو هیئت علمی واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل
علی اکبر ایمانی - عضو هیئت علمی واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل
سیدمهدی موسوی - دانشجوی کارشناسی ارشد واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل

به منظور بررسی تأثیر استفاده از کود زیستی نیتراژن بر عملکرد و کیفیت سه رقم گندم دیم سرداری، آذر 2 و هما، آزمایشی در اراضی زراعی دیم شهرستان ایجرود- زنجان به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی در 4 تکرار و 12 تیمار در سال زراعی 91-1390 اجرا شد. فاکتور اول عبارت بود از: ارقام گندم دیم شامل سرداری، هما آذر 2. فاکتور دوم سطوح تلقیح بذر با کود زیستی نیتراژن شامل (N(0: تیمار تلفیقی زارع و نیتراژن (بذر مالی دو برابر توصیه کارخانه بعلاوه 50% کود اوره مصرفی زارع به صورت سرک در بهار). نتایج نشان داد رقم تأثیر معنی داری بر وزن هزار دانه، عملکرد دانه، نیتروژن برگ داشت ولی بر پروتئین دانه معنی دار نبود. براساس نتایج به دست آمده اثر سطوح مختلف بکارگیری باکتری محرک رشد نیتراژن بر عملکرد دانه، وزن هزار دانه، نیتروژن برگ و پروتئین دانه معنی دار بود. نتایج نشان داد اثر متقابل ارقام و سطوح مختلف بکارگیری باکتری محرک نیتراژن بر میزان نیتروژن برگ و پروتئین دانه معنی دار نبود. اثر متقابل ارقام گندم دیم و بذر مالی با ماده محرک رشد نشان داد که عملکرد بطور معنی داری تحت تأثیر تیمارهای آزمایشی قرار گرفت. به طوریکه هر یک از ارقام با تیمار شاهد ((N(0) در پائین ترین سطح آماری و با تیمار ((N(3 در بالاترین سطح آ»اری قرار گرفت. نتایج نشان داد که رقم سرداری و هما با تیمار تلفیقی ((N(3) از نظر عملکرد دانه، در سطح برتر آماری قرار گرفتند. بنابراین به منظور افزایش تولید گندم دیم، کاهش مصرف کودهای نیتروژین، کاهش هزینه های تولید و در نهایت افزایش درآمد و ارتقای سطح اقتصادی کشاورزان، کاشت ارقام سرداری و هما با اعمال بذر مالی با کود زیستی نیتراژن به میزان دو برابر توصیه کارخانه بعلاوه 50% کود اوره مصرفی زارع (سرک) در منطقه مطالعاتی و در خاک و شرایط اقلیمی مشابه نتیجه مطلوبی داشت.

ارقام گندم دیم، باکتری نیتراژن، عملکرد دانه، کیفیت دانه