فاطمه مهتدی فرد - دانشجوی کارشناسی ارشد زراعت دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات خوزستان، ایران، اهواز
امیر آینه بند - عضو هیئت علمی گروه اکولوژی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز، ایران، اهواز
مجتبی علوی فاضل - عضو هیئت علمی گروه زراعت دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات خوزستان، ایران، اهواز

به منظور بررسی تلقیق کودهای شیمیایی و بیولوژیکی و مدیریت بقایای گیاهی بر عملکرد و اجزای عملکرد گندم، آزمایشی در سال زراعی 1391-1390 بصورت آزمایش کرت های یک بار خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصافی با سه تکرار در اهواز اجرا شد. بقایای گیاهی به عنوان فاکتور اصلی شامل 5 سطح می باشد: R1 بدون بقایای گیاهی، R2 سوزاندن 20% بقایای گیاهی، R3 سوزاندن 40% بقایای گیاهی، R4 مخلوط کردن 20% بقایای گیاهی، R5 مخلوط کردن 40% بقایای گیاهی. و فاکتور فرعی، فاکتور فرعی مدیریت کود در 3 سطح بوده که عبارتند از : 100%N1 کود شیمیایی، 50%N2 بیولوژیکی +50% کودشیمیایی نیتروژن، 100%N3 کود بیولوژیکی کودهای بیولوژیکی مورد استفاده در این طرح عبارتند از: کودبیولوژیکی بارور 2، کود بیولوژیکی نیتروپلاس و کود شیمیایی آلکان می باشد. نتایج نشان داد که تیمارهای آزمایش اثر معنی داری بر عملکرد و اجزاء عملکرد گندم ایجاد نمودند. تلفیق کودهای شیمیایی و کودهای بیولوژیکی به لحاظ کمی عملکرد بالاتری نسبت به کاربری کودهای شیمیایی دارا بود. بیشترین عملکرد دانه در روش تلفیقی 50% کود شیمیایی به همراه کود بیولوژیکی بدست آمد و کمترین عملکرد دانه نیز در روش صرفاً کود بیولوژیکی حاصل شد. بیشتر بودن عملکرد دان در روش تلفیقی 50 درصد کود شیمیایی به همراه کود بیولوژیکی بدست آمد و کمترین عملکرد دانه نیز در روش صرفاً کود بیولوژیکی حاصل شد. بیشتر بودن عملکرد دانه در روش تلفیقی 50 درصد کود شیمیایی به همراه کود بیولوژیکی عمدتاً مربوط به بهبود صفات طول سنبله، تعداد دانه در سنبله و عملکرد بیولوژیک بود. بررسی ها نشان داد که در تیمار مدیریت بقایای گیاهی روش R1 (بدون بقایای گیاهی) بیشترین (7/16) و روش R5 (40% بقایای گیاهی مخلوط) کمترین (6/36 عملکرد دانه در گندم را تولید کردند. با توجه به نتایج این آزمایش مشخص شد بیشترین (8/1) و کمترین (4/50) عملکرد دانه گندم به ترتیب در روش RIN2 (بدون بقایای گیاهی، 50% کود شیمیایی و 50% کود بیولوژیکی) و R5N3 (40% بقایای گیاهی مخلوط و فقط کود بیولوژیکی) بدست آمده است. بنابراین حذف کامل کودنیتروژن معدنی و استفاده از بقایای گیاهی به لحاظ کمی مطلوب نبود. بنابراین روش های تلفیقی کاربرد کود بیولوژیکی و شیمیایی بدون بقایای گیاهی ضمن کاهش کمیت کود نیتروژن مصرفی، هم از دیدگاه زراعی و هم از دیدگاه اکولوژیکی شرایط مطلوبی را در اکوسیستم گندم فراهم خواهد کرد.

کودهای بیولوژیکی، مدیریت تلفیقی کود، بقایای گیاهی، عملکرد دانه، گندم