علی ملک مختاری - دانشجوی کارشناسی ارشد مکانیک خاک و پی دانشگاه شهیدچمران اهواز
مسعود اولی پور - استادیار گروه مهندسی عمران دانشگاه شهیدچمران اهواز

لغزش شیب بالادست بر اثر افت ناگهانى سطح آب یکى از منابع مهم ایجاد خطر در تخریب سدهاى خاکی بشمار مى رود. در سدهاى خاکی معمولآ بحرانى ترین حالت براى شیب بالا دست موقعى است که سطح آب مخزن در پشت سد بطور ناگهانى پایین بروز بدون اینکه آب داخل بدنه سد (در پوسته بالادست) فرصت کافى براى تخلیه داشته باشد و سطح آب در قسمت اشباع شده خاک بدنه براى مدتى در سطح اولیه باقى بماند. این حالت در اصطلاح افت ناگهانى سطح آب نامیده می شود. محققان و مهندسان مختلف تاکنون براى تحلیل پایداری شیب هاى یک سد خاکی یا سنگریز، روشهاى متعددی را ارائه کرده اند که می توان آنها را در دو گروه کلى به شرح زیر طبقه بندى کرد: الف)روش هاى تعادل حدى، ب)روش المان محدود. در این تحقیق سعى شده است با تکیه بر توانایی روش هاى عددی، پارامترهایى که در نمودارهاى مورگن اشترن جهت بدست آوردن ضریب اطمینان پایداری شیب از آنها چشم پوشى شده مانند ضریب نفوذپذیری مصالح بدنه سد، سرعت افت آب، وزن مخصوص مصالح را به روش اجزا، محدود و نرم افزار Geostudio ، بررسى کرده و تأثیر این پارامترها در ضریب اطمینان پایداری شیب در حالت افت سریع آب نشان داده مى شوند. همچنین نتایج بدست آمده از روش اجزا، محدود را با نمودارهاى مورکن اشترن مقایسه کرده و دقت این نمودارها را با نتایج روش اجزا، محدود که تحلیل دقیق تر و واقع گرایانه ترى از افت سریع آب مى دهد، میسنجیم . بر اساس نتایج این تحقیق می توان دریافت که ضریب نفوذپذیری و سرعت افت آب، تأثیر زیادى در ضریب اطمینان دارد در حالیکه در روش هاى قدیمى تحلیل پایداری شیب در نظر گرفته نشده اند

پایداری شیب ، افت سریع آب درمخزن ، روش المان محدود ، نمودارهای مورگن اشترن