محمد عزیزپور - کارشناس ارشدحقوق جزاوجرم شناسی

بشر در طول اعصار و قرون همیشه در پی اتخاذ تدابیری جهت مبارزه با پدیده بزه و ناهنجاری اجتماعی و پیشگیری از وقوع آن بوده است. یکی از راهبردهای مهم پیشگیرانه از جرم و ایجاد امنیت روانی در محیط شهری، پیشگیری از طریق معماری شهری و طراحی محیطی است؛ که نخستین بار به صورت علمی توسط جرم شناس آمریکایی، سی ری جفری ارائه شد ( البته ایده ی اصلی این کار قبلاً توسط افرادی چون جاکوبز و نیومن ارائه شده بود). پیشگیری محیطی از ناهنجاری بر این مفهوم ساده مبتنی است که جرم و ناهنجاری تا اندازه ای پیامد فرصت های برخاسته از محیط است و در این صورت، باید دگرگونی محیط فیزیکی به منظور کاستن ارتکاب جرم امکان پذیر شود. به عبارتی این نوع از پیشگیری را می توان این گونه تعریف کرد: طراحی مناسب و کاربری موثر از فضا و محیط ساخته شده که منجر به کاهش فرصت های مجرمانه، ترس از جرم و بهبود کیفیت زندگی و موجب امنیت روانی در محیط می شود. یعنی با تعیین نوع کاربری و طراحی درست فضای شهری، علاوه بر کاستن از فرصت های مجرمانه، می توان بر کیفیت زندگی نیز افزود. هدف این پژوهش نیز ارتقای سطح آگاهی صاحبان منازل، معماران و طراحان شهری درباره مفهوم پیشگیری از جرم و ایجاد محیط امن روانی از طریق معماری شهری و طراحی محیطی و ارائه راهبردهای پیشگیری محیطی در فضاهای مختلف شهری برای افزایش امنیت، توسعه شهری وکاهش فرصت های مجرمانه است. در این پژوهش که با رویکرد تحلیلی – توصیفی انجام گرفته است؛ تلاش است با تکیه بر مطالعات کتابخانه ای و میدانی، به بررسی و تحلیل راهکارهای پیشگیری محیطی، در مقابله با بزه اجتماعی و ایجاد امنیت روانی در محیط شهری پرداخته شود.

پیشگیری ازبزهکاری ، معماری شهری ، امنیت روانی ، نظارت ، قلمروگرایی ، کاهش فرصت