سمیه نمازی - کارشناسی ارشد مهندسی معماری
لادن خواجه نوری - کارشناسی ارشد مهندسی معماری

خانه نخستین و قدیمی ترین گونه معماری است زیرا در جهت حفظ انسان از حوادث و وقایع طبیعی از جمله سرما، گرما، باد، باران و تآمین آسایش انسان عامل بسیار مهمی بوده و هست. با توجه به اهمیت گونه مسکونی و تحقیق و بررسی در مورد انواع آن در شهرهای گوناگون کشور، این مهم در مورد ابنیه دوره قاجار به ویژه بناهای تاریخ ی شهر شیراز وگونه مسکونی و خصوصا بازشوهای آن کمتر صورت گرفته است. همچنین متناقض بودن سبک معماری خانه های امروزی با معیارهای پایداری با توجه به این نکته که عناصر معماری پیشین ما در راستای معماری پایدار بوده و اهمیت و توجه به این نکات در جامعه تا حد زیادی کمرنگ گشته است. در بسیاری از کشورهای در حال توسعه نیز این آموزش ها تنها جایگاه توصیفی داشته و از نحوه به کار گیری و ترکیب علم معماری سنتی با معماری مدرن و بدست آوردن نوعی معماری با عملکرد عالی کمتر نشانه ای دیده می شود، این در حالی است که عناصرکالبدی در معماری سنتی مسکونی مانند بادگیر، حیاط مرکزی، شوودان، زمهریر، سایه بان وهمچنین بازشوها ونحوه ی قرارگیری آن ها در پلان، دارای عملکرد محیطی قابل توجهی بودند و نیاز ساختمان را تاحد زیادی به سوخت های متعارف می کاستند. هدف این مقاله نزدیک شدن و دستیابی به شناخت بیشتر این هماهنگی خواهد بود که این موضوع نیز در ابتدا در گرو دانستن روند طراحی بازشوها و دلایل ریشه ایی این ناهماهنگی ها است. همچنین مقاله حاضر بر آن است تا بتواند با استفاده ازروش کتابخانه ای و میدانی (مشاهده علنی) ریخت شناسی بازشوها را در اقلیم گرم و خشک (شیراز) شرح داده و ویژگی های آن را برای تهیه مسکنی با بازشو هماهنگ با اقلیم و پایدار بازگو کند. نکته حائز اهمیت در نتیجه مقاله حاضر آن است که علاوه بر شرایط اقلیمی، دستورالعمل های بافت شهری و ارگانیکی شهر الویت بیشتری در ساخت داشته اند ولی شرایط اقلیمی جزء جدا نشدنی این روند طراحی بوده اند.

شیراز ، خانه ، بازشوها ، معماری پایدار ، معماری اقلیمی